اعظم طالقانی

پيام هاجر 25 شهريور 63 شماره 87

پيام هاجر 25 شهريور 63 شماره 87

چهار سال جنگ!

 

جنگ وارد پنجمين سال خود مي شوند. جنگ ايران و عراق، با تمام بديها و خوبيهايش، چهار ساله مي شود و بدين ترتبيب پيون مستحكم خود را با انقلاب و سرنوشت جمهوري اسلامي و مسئولين تصميم گيرنده آن نشان مي دهد. روشن است كه جنگ بخودي خود و اصالتاً زشت و ناپسند است و به طور كلي با آثار و عواقب شومي كه بلحاظ تلفات مالي و مادي و انساني و آثار سوء اخلاقي واجتماعي دارد، همواره از ديدگاه تمامي انسانها- بخصوص مصلحين ـ محكوم است. جز انسانهاي ناسالم و نامتعادل و بيمار، چه كسي از خون ريزي و كشتار انسانها و ويراني شهرها و آباديها و تمدنها و نابودي منابع مالي و مادي ملتها راضي و خوشحال شود؟ اما گاهي اگر جنگ و جدال مسلحانه در نظر انسانها و مصلحين و انسان دوستان افراطي هم درست و مقبول و مشروع جلوه مي كند، فقط در صورتي است كه براي دفاع از «حق» باشد و لاغير.

«حق» چيست؟ بديهي است كه هر كسي درست يا نادرست اعمال و مواضع خود را حق مي داند و حتي بدترين آدم همواره بر اعمال سلطه گرانه و نيات پليد قدرت پرستانه باطني خود جامه زيباي حق و حق پرستي مي پوشاند و با لفاظيها و شعارها و كلمات زيبا و دلپذير، توده هاي انساني را فريب مي دهد، اين است كه تشخيص حق و باطل، عملاً بسيار مشكل است، اما با همه، يك ضابطه عيني و ملموس حق و باطل در جنگ ها و درگيريهاي خونين انسانها، دفع تجاوز و ستم است. يعني اگر انساني بر انسان ديگر و يا انسانهاي ديگر تجاوز مسلحانه كرد و قتل نفسي واقع شد، بهر طريق بايد كوشيد كه متجاوز دست از تجاوز بردارد، ولي اگر از طريق مسالمت آميز و گفتگو امكان رفع تجاوز نبود، فرد يا جمع مظلوم مجاز است براي رفع تجاوز و ستم دست به اسلحه ببرد و از «حق» خود دفاع كند تا كي؟

تا زماني كه ظالم و متجاوز دست از عمل ظالمانه اش بردارد. اينست كه قرآن ضمن اينكه جنگ و كشتن انسانها را به دليل به شدت نفي مي كند و قتل يك انسان بيگناه را با كشتن تمام انسانها مساوي مي داند، به انسانهاي مظلوم در شرايطي دفاع مسلحانه را «اذن» مي دهد. اما تا كي و كجا؟ «حتي لاتكون فتنه» تا زماني كه رفع فتنه و دفع ستم بشود. اين ضابطه مربوط به متجاوزين كافر و غير مسلمان است، ولي در مورد مسلمين و تجاوزات مسلحانه داخلي امت اسلامي نيز چنين است. قرآن مي گويد: «و ان طائفتان من المومنين اقتتلوا…» يعني هر گاه دو دسته از مسلمانان با هم به قتال پرداختند و طائفه اي بر طايفه ديگر تجاوز مسلحانه كرد، بر بقيه مسلمين لازم است كه به اصلاح و رفع اختلاف برخيزند و حتي الامكان از طريق نصيحت و گفتگو و تلاشهاي سياسي نزاع را از ميان بردارند. اما اگر متجاوز به ستمگريهايش ادامه داد، طايفه مظلوم مجاز خواهد بود با توسل به قدرت و سلاح به دفاع از خود و از «حق » خود برخيزد. تا كي؟ «… حتي تفي الي امر الله»، تا زماني كه متجاوز دست از تجاوز بردارد و به «امر الهي» - كه همان ستم نكردن است – گردن گذارد.

اينجاست كه با قاطعيت مي توان گفت به ضرورت عقل سليم انساني و به استناد آيات روشن قرآني، در رابطه با مسلمين و يا غير مسلم، حق تجاوز براي هيچ كس وجود ندارد ولي اگر تجاوزي صورت گرفت، ابتدا بايداز طريق گفتگو به رفع آن كوشيد و اگر اين تلاش به ثمر نرسيد، منحصراً براي مظلومين تا سرحد رفع ستم و تجاوز حق دفاع وجود دارد. روشن است كه در اين پيكار حق طلبانه فقط و فقط احقاق حق مطرح است و هيچگونه هواپرستي و قدرت طلبي و اعمال سليقه ها و يا نظريه ها و عقده گشائيهاي شخصي و شيطاني نمي توان وجود داشته باشد. جهاد در راه خدا با علايق شخصي و ناخالصيهاي مادي و دنيا پرستانه سازگاري ندارد.

در آخرين روز تابستان سال 1359، رژيم فاسد و متجاوز عراق با يك تهاجم هوائي و سپس زميني جنگ خود را عليه ايران و رژيم جمهوري اسلامي آغاز كرد و تا كنون – كه در آستانه پنجمين سال آن هستيم – ادامه يافته است. با اين تجاوز جنگ خونين بر مردم ايران تحميل شد. بديهي است كه اين جنگ آثار و عواقب شوم و زيانباري را بر ملت مسلمان ايران تحميل كرده است.

بسيار از تأسيسات اقتصادي و صنعتي ممكت به طور كلي از بين رفته و بسياري آسيب هاي عميق و فراواني ديده است. پالايشگاه آبادان در رأس اين نوع تأسيسات اقتصادي و صنعتي است. چهار استان كشور در متن جنگ و در منطقه جنگي قرار دارند. ميليونها آواره و جنگي در سراسر ايران پراكنده شده اند و با سختي و رنج روزگار مي گذارنند و منتظر پايان جنگ هستند. مهم تر از همه ده ها هزار انسان – كه نوعاً جوانان مومن و كارآمد وبودند – به شهادت رسيده اند و … ده ها مسئله مهم ديگر كه از مسائب جنگ هستند. و البته جنگ آثار مثبت و مفيدي مانند تصفيه طبيعي ارتش و فراگيري فنون نظامي پاسداران انقلاب و … داشته است.

در طي اين چهار سال، جنگ فراز و نشيب ها و تحولات مثبت و منفي بسياري به خود ديده است كه تمام حوادث و تحولات و توانند بلحاظ اهميت ويژه اي كه دارند مورد بحث و تحليل قرار گيرند ولي ما فعلاً بر آن نيستيم كه آنها را ولو اجمالاً بررسي كنيم و يا درباره آنها قضاوت كنيم، اما يك نكته را باشاره مي گوئيم و مي گذريم و آن اين است كه از ابتداي جنگ تصور تمام انقلابيون صادق اين بوده است كه اين جنگ تصور تمام انقلابيون صادق اين بوده است كه اين جنگ ناخواسته و تحميلي مي تواند عليرغم مصائبي كه براي ملت و دولت دارد، دامي براي امپرياليسم غرب و ابرقدرتهاي جهاني و كشورهاي ارتجاعي منطقه باشد و مي تواند زير پاي قدرتهاي بزرگ و كوچك را ر خليج و خاورميانه خالي كند و در نهايت سبب گسترش انقلاب اسلامي در جهان اسلام شود و لذا اين جنگ باتمام شومي آن رحمت تلقي شد. در حال حاضر كه جنگ پنجمين سال خود را آغاز مي كند، جاي اين سئوال اساسي هست كه آيا چنين اهدافي در رابطه با جنگ تحقق يافته است؟ و آيا اميد تحقق يافتن هست؟ البته دولت و مسئولين جنگ را به لحاظ تداركات خوب اداره كرده اند و حتي مسئولين جنگ را به لحاظ تداركات و لااقل دشمن را در اهداف شومش ناكام بگذارند و لذا واقعاً سپاسگذار و متشكر هستيم اما سئوال اساسي اين است كه بر اساس تحليلهاي روزهاي نخستين جنگ اين جنگ توانسته است بر خلاف ميل صدام و صداميان تبديل به ضدش شود؟ …

مادر اين زمينه اظهار نظر نمي كنيم اما مي گوئيم كه روند امور در دو سال اخير بلحاظ اقتصادي و سياسي و نظامي و سياستهاي جنگي و افزايش روزافزون وابستگي اقتصادي ما به كشورهاي خارج و بخصوص غرب و برخي سخنان مسئولين جمهوري اسلامي نگران كننده است و لااقل آينده جنگ را در محاق قرار مي دهد و در پرده ابهام فرو مي برد. ما جنگهاي بي حاصل و زيانبار ايران و روس را در زمان فتحعليشاه بياد ها مي آوريم وهشدار مي دهيم كه اين جنگ با سرنوشت انقلاب و جمهوري اسلامي و روحانيت پيوند مستقيمي يافته است و لذا چگونه پايان يافتن آن مي تواند بسيار تعيين كننده باشد. گفتن ندارد كه ما خواهان پيروزمندي جنگ هستيم و كوتاه آمده ناعادلانه را در اين رابطه خيانت به انقلاب و مردم و شهدا مي دانيم، اما تمام حرف در سياستها و برنامه ريزي ها و اجراي نقشه هاي جنگي است. متأسفانه هنوز هم – بعد از چهار سال تمام در سياست جنگي و اهداف جنگ تضاد آشكاري در سخنان رسمي مسئولين وجود دارد.

آيا اين يك فاجعه نيست؟ هدف جنگ تشكيل جمهوري اسلامي در عراق است يا رفع تجاوز و احقاق حق ملت ايران؟ …

به هر حال، شادي ارواح پاك شهداي جنگ و صبر و شكيبائي بازماندگان شهدا را از خداوند مسئلت مي نمائيم و از صميم قلب پيروزي كامل و نهائي رزمندگان وفادار مسلمان را آرزومنديم و اميدواريم كه دولت و مسئولين جمهوري اسلامي با صبر و درايت و هوشياري اهداف مشروع و مقبول جنگ را تحقق بخشند.