دوره اول – جلسه 61 چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۳۵۹

مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره اول – جلسه 61 )

چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۳۵۹

مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی .
صورت مشروح مذاکرات جلسة علنی روز چهارشنبه سی ام مهر ماه 1359.
فهرست مندرجات :
1- اعلام رسمیت جلسه وتلاوت آیاتی از کلام الله مجید.
2- بیانات قبل از دستور آقای دکتر هادی.
3- بحث پیرامون سؤال آقای محلاتی از هلال احمر.
4- بیانات آقای رئیس پیرامون سالروز شهادت مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی.
5- طرح سؤال عده ای از نمایندگان از وزیر ارشاد.
6- بحث در بارة کلیات طرح توزیع عادلانه آب.
7- گزارش آقای نخست وزیر در باره سفرشان به سازمان ملل، الجزایر و لیبی.
8- اعلام وصول یازده فقره لایحه از طرف دولت.
9- پایان جلسه.
جلسه ساعت هشت وده دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل شد.
1- اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید.
رئیس – با حضور یکصدو هشتاد نفر جلسه رسمی است. دستور جلسه را قرائت بفرمائید.
منشی – بسم الله الرحمن الرحیم، دستور جلسه شصت و یکم روز چهارشنبه سی ام مهر ماه 1359 هجری شمسی مطابق با دوازدهم ذیحجه هزار و چهارصد هجری قمری.
1- تلاوت آیاتی از کلام الله مجید.
2- نطقهای قبل از دستور.
3- سؤال آقای فضل الله محلاتی از مدیرعامل جمعیت هلال احمر مطرح است. آقای مدیر عامل جمعیت هلال احمر پاسخ خواهند داد. آقای محلاتی حق دارند پانزده دقیقه صحبت کنند در صورتی که آقای محلاتی قانع نشدند موضوع سؤال به کمیسیون رسیدگی به سؤالات ارجاع میشود تا ظرف پانزده روز گزارش آنرا به مجلس تقدیم دارند.
رئیس – این توضیحات را دیگر نخوانید.
4- سؤال عده ای از نمایندگان از آقای وزیر ارشاد.
5- گزارش شور اول کمیسیون کشاورزی و عمران روستائی در خصوص نحوه توزیع عادلانه آب.
6- گزارش آقای نخست وزیر.
7- اسامی غائبین جلسه قبل.
8- اعلام ختم جلسه و تاریخ جلسه بعد.
رئیس- تلاوت کلام الله مجید را شروع کنید.
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم.      بسم الله الرحمن الرحیم.      یا ایها الذین آمنوا لاتتخذوا آبائکم و اخوانکم اولیاء ان استحبواالکفر علی الایمان و من بتولهم منکم قاولئک هم الطالمون. قل ان کان اباؤکم و ابناؤکم و اخوانکم و ازواجکم و عشیرتکم واموال اقترفتموها و تجاره تخشون کسادها و مساکن ترضونها احب الیکم من الله رسوله و جهاد فی سبیله فتربصوا حتی یاتی الله بامره والله لایهدی القوم الفاسقین. لقد نصرکم الله فی مواطن کثیره و یوم حنین اذا عجبتکم کثرتکم فلم تغن عنکم شیئاً و ضاقت علیکم الارض بما رحبت لم تروها و عذب الذین کفروا و ذلک جزاءالکافرین.      (صدق الله العی العظیم. حضار صلوات فرستادند.)
« از آیة 23 الی 27 سوره توبه» .
2- بیانات قبل از دستور آقای دکتر هادی.
رئیس – سخنرانان قبل از دستور را دعوت کنید.
منشی – آقای دکتر هادی بفرمائید.
دکتر هادی- بسم الله الرحمن الرحیم ، اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. یکی از مسائل انقلاب ما که پس از پیروزی انقلاب، اصلا به آن توجه نشده است وهم اکنون ما ضربات آن بی توجهی را میخوریم و با کمال تأسف هنوز هم به آن مسأله توجه نمیکنیم، مسأله سیاست خارجی است. انقلاب اسلامی ما که با انگیزه اسلامی و محتوای اسلامی ورهبری اسلامی به پیروزی رسیده ، در تاریخ پرافتخار اسلام، بزرگترین حادثه پس از بعثت نبی اکرم است. این انقلاب برای نجات همه مسلمانها و مستضعفین به وجود آمده است و پیروز شده است. برای این پیروز شده است و با این انگیزه مردم حرکت کرده اند که اولا همة مسلمانها را از زیر یوغ دو ابرقدرت و قدرتهای بزرگ جهان نجات بدهند و پس از آن یک حکومت واحد جهانی اسلامی تشکیل شود. بنابراین پیروزی ملت مسلمان ایران در بیست و دوم بهمن ماه سال 1357 ، پیروزی امت اسلامی و پیروزی مکتب بود. اگر چنانچه ما سعی بکنیم که این مسأله را در انحصار خودمان قراربدهیم،‌ اگر چنانچه سعی بکنیم که این پیروزی را فقط پیروزی یک بخشی از آن کل اسلامی قرار بدهیم و قلمداد کنیم، ما باعث میشویم که این پیروزی تداوم نداشته باشد و این انقلاب نتواند روی پای خودش بایستد. من بدون اینکه بخواهم کسی را متهم بکنم ولی اصولاً همة ما بی توجهی به این مسأله پس از پیروزی درهای ایران را بروی خودمان بستیم، درها را بستیم نه به این معنا که فرودگاه و مرزها را بستیم، اتفاقاً فرودگاه و مرزها باز بوده و هر کسی که میخواست میآمد و هر کسی که میخواست میرفت و از طریق همین فرودگاه و از طریق همین مرزهای باز که نمیتوانستیم کنترل کنیم صدها نفر از مجرمین درجه یک ما فرار کردند و میلیاردها دلار سرمایه این مملکت بخارج رفت، بلکه بدین معنا که فقط خودمان را در دنیا، مردم خوبی میدانستیم و خیال هم میردیم که همه باید به اینجا بیایند و در مقابل ما تعظیم بکنند و ما هم با کمال بی اعتنائی از کنارشان رد بشویم وبعد بروند، و ما هم میتوانیم خودمان بدون توجه به بقیه مسلمانها کارمان را ادامه بدهیم ، اصال توجهی نداشتیم ، اگر در این جهت تعمد هم نبوده است هیچ توجهی هم به بقیه مسلمانان که این انقلاب متعلق به همه آنهاست ، نبوده است، آن اشکالات عمده ای را که من در سیاست خارجیمان میدنیم، و اینرا بدانید که سیاست خارجی اگر شما، کل مملکت را ، کل وزارتخانه ها را، یکطرف بگذارید و سیاست خارجی را هم یکطرف، اینها دو مسأله است و دو طرف یک سکه است، دو ترازو است، همین قدر که به همه مسائل داخلی توجه میکنید باید به مسائل خارجی هم همینقدر توجه کنید. نمیگویم از نظر کمیت دقیقاً به همین تعدادی که وزیر داریم برای بقیه مسائلی هم اینقدر کار داشته باشیم، نه ، منظورم این است که اینقدرهم به مسائل خارجی توجه داشته باشیم، ما که در دنیا تنها زندگی نمیکنیم ، ما بالاخره تحت تأثیر یک شرایط خارجی هستیم و خودمان هم در آن شرایط خارجی و در آن کشورهای خارجی تأثیر میکنیم، این که ما در را بروی خودمان ببندیم و خودمان باشیم و خودمان، این نه مکتبی است و نه اسلامی و نه میتوانیم به حیات خودمان ادامه بدهیم. اشکالات عمده ای را که من از اول تا به امروز در کیفیت اداره سیاست خارجی میبینم عبارت از اینها است:
اولا- عدم توجه به جنبشهای آزادیبخش ، شما یادتان است که یک موقعی ما اگر چنانچه اسم یک زندانی را در فلان روزنامه اروپائی ، در فلان نشریه ای که دانشجویان در خارج منتشر میکردند یک اسمی در گوشه یک روزنامه بود چقدر مردم خوشحال میشدند. چقدر آنهائی که در زندان بودند خوشحال میشدند که یکجائی در این دنیا مطرح هستند و چقدر برایشان امید بخش بود. بعد از پیروزی انقلاب ما در رابطه با جنبشهای آزادیبخش چکار کردیم؟ ما کدام جنبش را تأیید کردیم؟ ما کدام جنبش را کمک عملی کردیم درست است که بعضیها آمدندو رفتند ، ولی عملا وقتی که ما فکر بکنیم، میبینیم که ما سیاستمان ، حالا شما خواهید گفت که جنبشهای آزادیبخش همه مکتبی نیستند، جنبشهای آزادیبخش اشکال دارند، البته با آن دیدی که ما میبینیم ، ممکن است که هیچکس در دنیا نباشد که طبق دید ما به مسائل نگاه کند. همانطوری که همانطوری که هیچکس در دنیا نباشد که طبق دید ما به مسائل نگاه کند. همانطوری که جنبشهای آزادیبخش هم به ما اشکال دارند، ولی این دلیل نیست که آنها بر باطلند، ما باید مقایسه بکنیم جنبشها را با دشمنان خودشان. شما امروز ممکن است به سازمان آزادیبخش فلسطین صد تا اشکال را بگیرید. اما وقتی آنرا مقایسه میکنید با صهیونیسم بین المللی آنرا مقایسه میکنید با اسرائیل ، آنوقت خواهید دید یک مسلمانی که همیشه بید : «کونوا للظالم خصما وللمظلوم عونا» باشد و همیشه باید با ستمگر مبارزه بکند، موضعش چیست. شما به مردم ویتنام که کمونیست هم هستند ولی دارند مبارزه میکنند باید کمک کنید ولو مسلمان نباشند چرا ؟ برای اینکه او در مقابل امپریالیسم آمریکا مشغل مبارزه است. و کشورهای دیگر تحت سلطه همه را با معیارهای خودمان بسنجیم و فکر کنیم که او هم الان در ایران است . پس یک اشکال عمده عبارت است از «عدم توجه به جنبشهای آزادیبخش ». اشکال دیگر در دیپلماسی خارجی ما «عدم توجه به کشورهای اسلامی» است. همه ما میگوئیم که انقلاب باید صادر بشود، امام هم فرمودند و در پیام نوروزی هم بود و معتقدیم که انقلاب باید صادر بشود چون معتقدیم انقلاب اگر در اینجا بماند مثل یک آبی که در یک جائی بماند اصلا نابود خواهد شد. این صدور انقلاب به چه شکلی است؟ شما دیپلماسی تان را گذاشته اید بر اساس اینکه با کشورهای اروپائی فقط روابط داشته باشید. الان در کدام یک از کشورهای اسلامی ما سفیر داریم؟ حالا از صدور انقلاب هم گذشتیم، روابط عادی را در نظر میگیریم. صد و بیست میلیون مسلمان در اندونزی وجود دارند. اینها از کجا ما را بشناسند؟ صدای رادیوی ما به آنها میرسد؟ صدای رادیوی ما در خود ایران به همه جا نمیرسد و بیست درصد ایران تحت پوشش رادیو نیست. تلویزیون ما به آنها میرسد؟ که اصل تلویزیون ما هم باز چهل درصد ایران را تحت پوشش ندارد. تبلیغات خارجی ما داریم؟ نمایندگانی به آنجا میروند؟ پس ما چه توقعی داریم که این ملت انقلاب ما را بشناسند وانقلاب ما هم به آنجا صادر بشود؟ آخر باید یک ارتباطی باشد ، باید یک برخوردی باشد. باید یک برخورد آرائی باشد تا انقلاب صادر بشود. شما در اندونزی اولین کشور بزرگ اسلامی اصلا سفیر ندارید. در صورتیکه این کشور ، کشوری بوده است که انقلاب کرده ، آنجا هم انقلاب شده، آنجا هم با آمریکا روبرو بوده است ، و در آنجا در سال هزار و نهصد وشصت و پنج در حدود یک میلیون کشته داده اند برای اینکه امریکا میخواسته است احمد سوکارنو را از بین ببرد و یک رژیم امریکائی را سر کار بیاورد، ما خیلی نقاط مشترک با هم داریم و هیچ ارتباطی نداریم. مثلا ما در پاکستان سفیر نداریم ، ما در بنگلادش هم سفیر نداریم. با بعضی از کشورها هم که روابطمان را قطع کردیم مثل مصر و مراکش، آن هم صحبتی نیست. ما در لیبی سفیر نداریم، ما در الجزایر سفیر ناریم، و بالاخره در اکثر کشورهای اسلامی ما سفیر نداریم، پس شما کادر دیپلماتیکتان اصلا کامل نیست، خانه فرهنگهای ما همه معطل است . خوب پس از کجا انقلاب ما به آنها صادر بشود؟ هر کدام از آقایان که سال گذشته مشرف بوده اند، دیده اند و آنهائی هم که ندیده اند شنیده اند که چقدر مسلمانها مشتاق بودند که صدای ما را بشنوند و ما خودمان را به آنها معرفی کنیم.
اشکال سوم : عدم توجه به تبلیغات بین المللی است این عدم توجه بهیچوجه از نظر مکتب برای ما قابل قبول نیست. ما روایت دارمی «لعن الله من لم یبال بما قال و ما قیل فیه» نفرین و لعنت خدا بر کسی که اصلا توجه نمیکند و اصلا به حرفی که میزند و حرفی که در باره اش میزنند اهمیت نمیدهد. چطور اگر ما الان در مجلس اهانتی ولو تلویحاً به یک نماینده ای بشود آن نماینده میخواهد یک ربع حرف بزند و از شخص خودش دفاع بکند. در مقابل اینهمه تبلیغت خارجی ما این احساس را نداریم که از انقلاب  از اسلام واز امام دفاع کنیم؟ هر چه میخواهند بنویسند؟ این منطقی هم که تمام خبرگزاریها تحت نفوذ صهیونیسم است  همه اش تحت نفوذ امپریالیسم است و همه اش تحت نفوذ آنهاست، این برای ما قابل قبول نیست، چطور شد اگر اینها تحت نفوذ آنها بودند در دورانی که امام در پاریس بود بیشترین استفاده از همین مطبوعات غربی شد، پس معلوم است که همه اش هم تحت نفوذ صهیونیست و امپریالیسم نیست، بلکه یک بخشی از آن هست و یک بخشی از آن هم نیست، اینقدر هم امپریالیسم مطلق نیست که در همه جا نفوذ داشته باشد، صهیونیسم هم اینقدر مطلق نیست که در همه جا نفوذ داشته باشد، بلکه این بی عرضه گی ما است که این تبلیغات علیه انقلاب ما میشود و ما عرضه اینکه از آن تضادهای داخلی آن اجتماعات استفاده بکنیم نداریم، این عرضه را نداریم که از تبلیغات خارجی و از همان رسانه های گروهی استفاده بکنیم. و البته اشکالات دیگری هم هست که الان دیگر فرصت ندارم که توضیح بدهم .
مسأله دیگر، مسأله گروگانگیری است. برادران از مسأله گروگانگیری و در مسأله گروگانگیری ما بزرگترین ضربه ها را به امپریالیست امریکا زدیم .
رئیس – سه دقیقه دیگر وقت دارید.
هادی – من یکربع وقت آقای دکتر یزدی را هم از ایشان گرفته ام. مسأله گروگانگیری یک مسأله اساسی بوده است و بنده از اول مدافع بوده ام و به کشورهای خارجی هم رفته ام و از این مسأله در آنجا دفاع کرده ام. خوب این مسأله گروگانگیری نباید باعث این بشود که آمریکا قدرت اینرا داشته باشد که بخواهد ما را منزوی کند و تحریم اقتصادی بکند، اگر ما تبلیات را منسجم و کانالیزه و دقیقه کرده بودیم در همین مسأله گروگانگیری ضمن استفاده های زیادی که در داخل از این مسأله کردیم، ضمن بزرگترین ضربه هائی که در تاریخ آمریکا به امریکا زدیم، میتوانستیم اینکاری را که آمریکا الان میخواهد با ما بکند و هیچ تأثیری هم نکرده است ما بر آمریکا بکنیم. اگر پنجاه میلیون مسلمان نیجریه ای را ما از سال گذشته تا حالا توانسته بودیم در آنها تبلیغ بکنیم چون این مردم تشنة انقلاب بودند، نفت را بروی آمریکا بسته بودند و ما استفاده بیشتری کرده بودیم. ما در مسأله گروگانگیری که یک مسأله حقی بود نتوانستیم به دنیا تبلیغات بکنیم و وزارت خارجه ما و تبلیغات خارجی ما و ارشاد اسلامی ما نتوانست این حق را به دنیا خوب بفهماند، آنوقت باید با توجه به همه این سستیها، البته عراق تبلیغ میکند و او جنگ را یکماه قبل در دو جبهه بر ما تحمیل کرده است در جبهه نظامی را که می بینید ، آمده اند در خاک ما و حمله زمینی و دریائی و هوائی و این تفصیلات. و در جبهه سیاسی ، عراق تمام وزرا و تمام دیپلماتهای خودش را برای دنیا بسیج کرده است، حالا شما تصور کنید در یک فراق، در یک خلاء در یک غیبت کامل ایران در خارج یک نماینده عراق به فلان کشور وارد میشود با رهبر آنجا تماس میگیرد، مصاحبه تلویزیونی میکند با مردم صحبت میکند، در مسجد صحبت میکند، خوب آنوقت میخواهید مردم به نفع ما قضاوت کنند؟ با اینهمه پشتوانه ای که ما داریم با اینکه توده های مسلمان با ما هستند با اینکه در هند، در پاکستان در لبنان، در اروپا. و اینرا نگوئید که در اروپا چیزی نیست ، من به یکی از دوستان گفتم که گر پانصد نفر در فلان کشور اروپائی تظاهرات کردند نگوئید که چیزی نیست، آن آقایانی که خارج بوده اند میدانند که راه انداختن پانصد نفر در یک شهر اروپائی چقدر مشکل است. در همه جای دنیا با وجود این که حضور نداشته ایم بنفع ما تظاهرات شده است، پس معلوم میشود ما با توجه به اینکه حق هستیم و با توجه به اینکه پشتوانه توده ای داریم و با توجه به آن موقعیت عظیم امام در بین مردم ما در خارج قوی هستیم ولی از اینهمه سرمایه و از حقانیت خودمان کوچکترین استفاده ای را بخاطر بیعرضگی خودمان نمیکنم و اینرا بدانید جنگ در دو جبهه است: در جبهه نظامی و در جبهه سیاسی، و پیروزی در هر کدام یک از این جبهه ها سرنوشت ساز است. رأی دنیا سرنوشت ساز است، محکوم کردن دنیا سرنوشت ساز است. اگر ما فشار دیپلماسی و سیاسی و مخصوصاً تبلیغات اساسیمان در کشورهای اسلامی قوی باشد. ملک حسین غلط میکند که نیرو به عراق بفرستد، اردنی که امام جماعتهای آنجا در خطبه های نماز جمعه شان به نفع ما سخنرانی میکنند، و بعد بازداشت میشوند و ملتش ملت مسلمان و مستضعف و فقیری هستند و تحت سلطه ملک حسین هستند اگر تبلیغات ما قوی بود و اگر ما همه جای دنیا را علیه عراق بسیج کرده بودیم او هم قدرت این مانور را نداشت. البته من در اینجا باید از اقدام جناب آقای رجائی ، به عنوان یک نماینده جداً تشکر کنم. آقای رجائی کاری را که کردند و سفری را که رفتند بسیار مثبت بود، سفر آقای رجائی به سازمان ملل متحد ، سخنرانی ایشان در شورای امنیت و مصاحبه هائی که بدنبال این سخنرانی داشتند اولا بطور چشمگیری تبلیغات عراق را خنثی کرد. و ثانیاً مصاحبه هائی که ایشان بعد از آن سخنرانی در شورای امنیت کردند، تأثیر مثبتی داشت واین را دقت کنید، یک نخست وزیر ، به آنجا میرود، کارتر، وزیر امور خارجه ادموند ماسکی ، برژینسکی و معاون وزارت امور خارجه همه تقاضا میکنند که آقا اجازه بدهید ما با شماملاقات کنیم ولی ایشان ملاقات نمیکند. کارتر میخواهد با ایشان ملاقات کند، کارتری که شاه اگر میخواست با او ملاقات کند میبایستی که دو ماه قبل مقدماتش را فارهم کند آنوقت نخست وزیر ایران با او لاقات نمیکند، این در روحیه مستضعفین بسیار تأثیر مثبتی دارد، از طرف دیگر یکنفر به آنجا میرود و جورابش را درمیآورد و جای شکنجه ها را به خبرنگاران در آمریکا نشان میدهد، این به تمام آنهائی که الان تحت شکنجه هستند و دارند شلاق میخورند و کتک میخورند در دنیا. به آنها روحیه میدهد، دل میدهد و معنویت و روحیه آنها را بالا میبرد که میتوان مبارزه کرد و از زندان به نخست وزیری رسید این بسیار تأثیر مثبتی داشته است من این پیروزی سیاسی ایران را به امام و امت و همه نمایندگان محترم تبریک میگویم و امیدوارم این یک مقدمه و برنامه ای باشد برای اینکه سیاست انزواطلبی که ما خودمان داشتیم همانطور که امام فرمودند آمریکا منزوی است نه ما، ما میتوانیم بخوبی آمریکای جنایتکار را منزوی کنیم، ولی نمیکنیم ، امیدوارم که این مقدمه ای باشد و شروعی باشد برای اینکه سیاست خارجی فعال و جدیدی را ما پیریزی کنیم حالا در اینجا من باید از خود آقای رجائی و از آقای بنی صدر گله کنم، آخر برادر این چه وضعی است که ما در این شرایط وزیر خارجه نداریم. وزیر خارجه نداشتن د راین شرایط مثل این است که شما دارید میروید بجنگ عراق و هیچ تجهیزات و اسلحه و ارتش و فرمانده ندارید، مگر میشود که ما فرمانده نداشته باشیم؟ مگر میشود ارتش نداشته باشیم ؟ خوب، الان سیاست خارجی ما فرمانده ندارد، عراق هر غلطی که میخواهد میکند و هیچکس جوابش را نمیدهد. این تحرک دیپلماسی عراق بی تأثیر نیست و ما میتوانیم در مقابل آن عراق را وادار بکنیم که از صحنه بین المللی نابود بشود و او را حتی وادار به عقب نشینی بکنیم. تنها این جنگ در صحنه نظامیش نیست که سرنوشت ساز است، در صنه جهانی و سیاسیش هم هست،‌اگر شما فعالیت سیاسیتانرا آغاز بکنیدو همه مسلمانها در یک روز همانطور که برای روز قدس تظاهرات کردند، بنفع این انقلاب تظاهرات بکنند و این مطمئناً شدنی است ، چه تأثیری در صحنه بین المللی میتواند داشته باشد ، چرا ما اینکار را نمیکنیم؟ چرا ما وزیر خارجه نداریم؟ ما رأی اعتماد را که به کابینه دادیم معنایش این نیست که رأی اعتماد به چند نفر وزیر بدهیم و آن وزراء بروند و دیگر وزیر نداشته باشیم.
رئیس – آقای دکترهادی اجازه بدهیدآقای یزدی نوشته اند باین شرط شما از وقتشان استفاده میکنند که وقتشان برای موقع دیگری محفوظ باشد، اگر چنین باشد شما دیگر نمیتوانید ادامه بدهید.
دکتر هادی- من به ایشان قول داده ام که از یکی دیگر از نمایندگان برای ایشان وقت بگیرم (خنده نمایندگان ).         من ضمن تشکر از آقای دکتر یزدی که همه وقتشانرا به من دادند قول میدهم که انشاءالله بعداً از یکی از برادران برای آقای دکتر یزدی وقت بگیرم بحث سر این است که در این شرایط حساس نداشتن وزیر خارجه .
دکتر یزدی- آیا وقت من محفوظ است؟
رئیس – من مسؤولیتی ندارم، ایشان برای شما وقت میگیرند.
دکتر یزدی – این شما هستید که به ایشان اجازه میدهید.
رئیس – خوب، اگر نمیخواهید که الان ایشان قطع میکنند.
دکتر هادی- اگر نمیخواهید من همینجا صحبتم را قطع میکنم.
دکتر یزدی – چه کسی حاضر است وقتش را به ایشان بدهد که بعد من وقتم محفوظ باشد؟
رئیس – وقت شما را ایشان تأمین میکنند نه من. ادامه بدهید آقای هادی.
دکتر هادی- آقای هاشمی این وقتها را حساب نکنید.
رئیس – خیلی خوب، دو دقیقه دیگر اضافه کردیم.
دکتر هادی- بله، من دیگر زیاد وقت را نمیگیرم و نداشتن وزیر امور خارجه در این شرایط برای جمهوری اسلامی فاجعه است و ما اولا باید حتماً وزیر امور خارجه داشته باشیم ووزیر امور خارجه باید فعال باشد. ثانیاً ما یک نامه ای به شورای عالی دفاع نوشته ایم و عده ای از نمایندگان هم امضاء کرده ایم آنجا پیشنهاد کرده ایم که یک عده ای به عنوان نمایندگان جمهوری اسلامی ایران به کشورهای خارجی بروند و موضع جمهوری اسلامی ایران را آنجا معرفی کنند، بروند بگویند که ما چه میخواهیم و این جنگ به ما تحمیل شده است چون الان عراق در تبلیغاتش دارد میگوید که ایران تجاوز کرده است و ایران اولین گلوله توپ را شلیک کرده است و دارد اینرا ثابت میکند و من میترسم اگر این جور سست بیائیم پس فردا شورای امنیت ما را بعنوان اولین کشوری که حمله کرده است بشناسد واین برای ما بد است ما باید عراق را در دنیا منزوی کنیم، عراقی که در دنیا قبل از پیروزی انقلاب ایران منزوی بوده است و قبل از پیروزی انقلاب، هیچ کشوری حاضر نبوده با عراق روابطی داشته باشد، عراقی که در همه سفارتخانه هایش اسلحه کشف میشده و بعنوان یک کشوری که تروریسم بین المللی را علیه بهترین افراد تبلیغ میکند کشوری که همه نخبگان فلسطینی را ترور میکند، اگر این عراق در صحنه سیاسی ، در صحنه سیاست بین المللی در دیپلماسی موفق تر از ما باشد، برای ما واقعاً خجالت آور است و ما نباید اینرا تحمل کنیم، بنابراین ما از آقای رجائی و آقای بنی صدر میخواهیم که هر چه زودتر بر سر یک وزیر امور خارجه به توافق برسند و این کشور را در این شرایط حساس در یکی از جبهه ها ، در جبهه مبارزه سیاسی اینطور بی مسؤول نگذارند.         نکته دیگر اینکه گاهی گفته میشود خوب، سیاست خارجی چه سیاست خارجی است؟ طبق چه اصولی است؟ سیاست خارجی جمهوری اسلامی تدوین نشده است و باید تدوین بشود کمیسیون امور خارجه که خوشبختانه از برادران خوب تشکیل شده است، البته معنایش این نیست که کمیسیونهای دیگر خوب نیست ولی در کمیسیون امور خارجه چند نفر متخصص هم هستند. کمیسیون امور خارجه در فکر تدوین یک سیاست خارجی است. من از اینجا از همه برادران صاحبنظر میخواهم که اگر نظریه ای ، تئوری ای ، فکری در سیاست خارجی دارند اینرا بیایند بگویند، فقط اینجوری نباشد که ما وقتی یک چیزی را طرح کردیم و تنظیم کردیم بعد فقط بتوانند ملانقطی باشند واشکال بگیرند. همین الان فکر کنند چنانچه چیزی به ذهنشان میرسد البته از طریق رسانه های گروهی طی یک اعلامیه ای از مردم هم خواسته ایم که اگر در بین مردم اساتید دانشگاه فضلای حوزه علمیه قم، جای دیگر، کسی در این مسأله صاحبنظر است حالا که سیاست امور خارجی جمهوری اسلامی ایران الان دارد تدوین میشود در رابطه با مسائل نه شرقی ، نه غربی، در رابطه با صدور انقلاب و در رابطه با مسائل دیگر ، اگر نظری دارد این نظر را لطف بفرمایند و کتباً به کمیسیون امور خارجه بفرستند.          موضوع دیگری که میخواستم تذکر بدهم مسأله کمیسیونها است. الان مجلس با مسؤول دگرگونی سیستم اداری کشور است ، به این معنا که ما معتقدیم که کل قوانینی که تا حال بوده است از سابق تا حال طاغوتی است ما همه مان میآئیم اینجا و میگوئیم که همه قوانین طاغوتی بوده است ، حالا این قوانینی که طاغوتی بوده است چه کسی باید این قوانین طاغوتی را تغییر بدهد؟ قوه مجریه باید تغییر بدهد؟ قوه قضائیه باید تغییر بدهد؟ نه ، این قوه مقننه است که باید تغییر بدهد، و الان با این روند مجلس ، با این کند کاری مجلس ، ما نمیتوانیم کل قوانین را تغییر بدهیم ، ما در یک لایحه چند روز معطل میشویم، من آن درخواستی را که از برادران دارم این است که اولین و آخرین کارتان مجلس باشد. ما نباید بیست تا کار داشته باشیم، بیستمیش مجلس باشد باید یک کار داشته باشیم وآن مجلس باشد. اینقدر این مجلس اهمیت دارد که اگر شما 24 ساعت وقتتانرا هم روی مجلس بگذارید باز هم کم است. نکند خدای نکرده ما بعد یک لوایحی را تصویب بکنیم که در فالن دهی که میخواهد اجرا بشود در فلان بخش در فلان شهرستان با اشکال روبرو بشود، خدای نخواسته پخته  باشد، خدای نخواسته همه جوانبش بررسی نشده باشد، این مسؤولیت به گردن ما است، در درجه اول مسؤولیت تغییر کلهی قوانین مملکت بعهده ما است واگر ما با این روند پیش برویم هیچ کاری نخواهیم کرد، هیچ پیشروی نمیتوانیم در لوایح داشته باشیم من پیشنهادم این است که آقایان و متأسفم از اینکه بعضی کمیسیون اینقدر، منجلمه کمیسیون خود ما که بعضی از برادران میروند و توجهی نمیکنند که اصل این است برادران قضاوت را به قاضیهائی بسپارند که موجودند، حتی من پیشنهادم این است آقایانی که نمایندگی امام را دارند عاجزانه ، ملتمسانه ، آنهائی که ممکن است از امام بخواهند، که این نمایندگی را به شخص دیگری تفویض بکنند و تمام وقتشانرا روی مجلس بگذارند، تا اینکه ما بحول و قوه خدا بتوانیم یک قوانین صددرصد اسلامی برای مردم تصویب بکنیم که پس از چهار سال مردم نگویند که ما چه کار کرده ایم و اشتباه کرده ایم و امام که فرمودند شما عصاره ملت هستید و اینقدر تعریف این مجلس را کردند، ایشان اولین کسی نباشد که از ما انتقاد بکنند، خودمان سعی کنیم پرستیژ و آبروی مجلس را حفظ بکینم، والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته.
رئیس – آقای دکتر یزدی دو دقیقه از وقتشان باقی مانده است که میتوانند استفاده بکنند.
دکتر یزدی – اگر میخواهید وقت بدهید باید یک نوبت دیگر وقت بدهید.
حججی – چون آقای دکتر هادی بروایت «بما قال و ما قیل» و اینکه انسان باید بداند که چه میگوید و آنچه باو گفته میشود، استناد کردند، یعنی اگر توهین شد باید رفع توهین نمود. چون ایشان گفتند، ما عرضه نداریم و بیعرضه هستیم، این یک توهین به شما نمایندگان میباشد.‌که بنده هم از جمله نمایندگان میباشم ، آقای رفسنجانی یا شما جواب ایشان را بدهید و یا اینکه اجازه بدهید بنده جواب بدهم. ما عرضه داشتیم که آمریکا را از ایران بیرون کردیم وعرضه هم داریم که در برابر شرق وغرب بایستیم و بجنگیم و ضمناً اگر این حرف را غیر از آقای دکتر هادی کس دیگری گفته بود حتماً او را «هو» میکردیم ولی متأسفانه جواب داده نشد.
رئیس- بسیار خوب آقای حججی بفرمائید بنشینید. تذکر آقای حججی این بود که ما عرضه داشتیم که آمریکا را بیرون کردیم از این کشور وعرضه هم داریم که سیاست خارجی را در آینده انشاءالله بخوبی اداره کنیم . تذکر آقای یزدی هم این است که ما از اول به همه مستضعفین جهان پیشنهاد کردیم که بیایند و از اینجا برای نجات خودشان استفاده کنند.
3- بحث پیرامون سؤال آقای محلاتی از هلال احمر.
رئیس- آقای دکتر بهزاد نیا برای جواب به سؤال آمده اند؟.
بازرگان- مگر هلال احمر تابع وزارت بهداری نیست؟ باین سؤال وزیر بهداری باید جواب بدهد.
رئیس – سؤال از ایشانهم بود، سؤال از هر دو بود. سؤال هم از هلال احمر بود و هم از وزارت بهداری.
منشی- آقای آیت اخطار آئین نامه ای دارند.
رئیس – آقای آیت بفرمائید.
آیت- بسم الله الرحمن الرحیم، اخطار م یکی مطابق اصل 88 است که اگر سؤالی از وزیر مربوط شد باید ده روزه بیاید جواب بدهد، یکبار دیگر هم من اینجا گفته ام و چندین نفر هم سؤال کرده- اند و وزراء اصلا حاضر نشده اند که حتی عذرشانرا بگویند چون اگر عذری هم داشته باشند باید در مجلس مطرح بشود و مجلس بپذیرد. الان خود من یکماه است از وزیر دارائی سؤال کرده ام یک نامه هم البته نوشته است، اما این نامه قانونی نیست باید بیایند اینجا بگویند به این دلیل من میخواهم اینکار به تأخیر بیفتد این یک تذکر که امیدوارم از این ببعد اینقدر اهمال نشود و دولت بیاید و به سؤالات پاسخ بدهد.        تذکر دیگر در مورد سؤال آقای محلاتی است که ایشان نمیتوانند از مدیر کل هلال احمر سؤال کنند باید از وزیر مربوط سؤال کنند و وزیر مربوط هم باید مطابق اصل 88 قانون اساسی جواب بدهد . وزیر مربوط هم وزیر بهداری است نه آقای بهزادنیا ، چون ایشان اصلا نمیتوانند بیایند در مجلس جواب بدهند این هم تذکر دوم.
منشی – آقای معین فر هم تذکر دارند.
رئیس – تذکر شما هم همین است؟
معین فر- تذکر من هم همین است با تفصیل بیشتر.
رئیس – آقای معین فر راجع به تذکر آئین نامه ای صحبت میکنند بعد دیگران تذکرشانرا را بفرمایند.
منشی – بعد آقای محلاتی و بعد آقای زرگر هستند.
معین فر- بسم الله الرحمن الرحیم. قسمتی از تذکر قانونی بنده را آقای آیت دادند و با همه احترامی که برای آقای دکرت بهزادنیا بنده قائل هستم و صلاحیتشانرا بالاتر از خیلیها میدانم ما باید جوانب قانونی و آنچیزی که آئین نامه و قانون اساسی مقرر کرده است آنرا رعایت کنیم و به صرف اینکه شخصیت کسی بالا است با حضورشان در مجلس اشکالی ندارد.
رئیس – اینها مربوط به تذکر آئین نامه ای نیست، مربوط به آئین نامه بگوئید.
معین فر- بگذارید مطلبم را بگویم شما عادت دارید میان صحبت آدم حرف بزنید.
رئیس – شما سخنرانی میکنید.
معین فر- بگذارید صحبتم را بکنم. این چه وضعی است؟
رئیس – سخنرانی نکنید.
معین فر- سخنرانی نمیخواهم بکنم، دارم حرف میزنم آقا من تذکر قانونی دارم و اخطار را باید بگویم. این چه وضع اداره کردن است .
یکی از نمایندگان – اینکه آقا تذکر قانونی نیست.
رئیس- فلانکس که شخصیتش زیاد است بدرد شما نمیخورد.
معین فر- آقا گوش کن، دارم حرف میزنم.
رئیس – اگر حرف زیادی بگوئید جلوتان را میگیرم.
معین فر- حرف زیادی نیست مگر هر کاری که دلتان میخواهد باید بکنید؟
معادیخواه- اگر مجلس جای عربده کشی است ما هم بلدیم عربده بکشیم.
محمد یزدی – کسی با رئیس مجلس حق ندارد اینطور حرف بزند.
موسوی تبریزی- اینکار از ادب بدور است شما باید فقط اخطار قانونی تان را بدهید.
روحانی – ایشان باید توبیخ بشوند که وقت مجلس را گرفتند و یک کلمه هم اضافه نگفتند.
رئیس – آقایان اجازه بدهید صحبت کنند.
معین فر- یک مطلب قانون اساسی و مطلب دیگر نظامنامه داخلی مجلس است. قانون اساسی، همانطور که در اصل هشتاد و هشتم قانون اساسی ذکر شده است مربوط به وزراء است، بنابراین منحصراً ز وزراء صحبت میشود، (یکی از نمایندگان: اینرا یکبار آقای آیت گفتند) اما مسأله دیگری که در اینجا هست حضور در مجلس است. حضور

در مجلس را قانون اساسی ، افرادی که حق حضور در مجلس را دارند معین کرده است و در اصل هفتاد قانون اساسی است:‌ کسانی که حق حضور در مجلس را دارند، رئیس جمهور، وزراء و مشاورین وزراء هستند، بنابراین هر کس که خواست حاضر بشود باید با وزیر یا رئیس جمهور یا مشارو باشد یا بنا بر اصل دیگری (اصل 121) در یک مورد خاصی که آن مورد خاص، سوگند رئیس جمهور است ، رئیس دیوان عالی کشور در حضور شورای نگهبان، شورای نگهبان هم در اصول دیگر قانون اساسی ذکر شده است که میتوانند همیشه در مجلس شرکت کنند ودر بحثها شرکت داشته باشند چه در موقعی که طرح دو فوریتی باشد و چه در مواردی که طرح عادی باشد، بنابراین جز این عده ای که در قانون اساسی صراحت دارد حق حضورشان در مجلس، شورای نگهبان، رئیس دیوان عالی کشور در موقع ، تحلیف رئیس جمهور، وزراء و مشاورین وزراء دیگری حق حضور ندارند، این مسأله ، مسأله قانون اساسی ، بعد در مورد مواد آئین نامه نظامنامه داخلی مجلس مادة 138-141-143 صراحت دارد که چگونه سؤال و جواب انجام میشود خصوصاً در مورد نهادهای انقلابی، یعنی صرفنظر از شیر و خورشید که نهاد انقلابی جدید نیست در مورد نهادهای انقلابی هم حتی بهیچوجه در نظامنامه پیش بینی نشده است که میتوند رؤسای آن نهادها بیایند برای خاطر اینکه مراقبت شده که دولت در دولت ما نداشته باشیم، همه از یک مجرا باشد بنابر این در اصل 143 حتی در مورد نهادهای انقلابی هم نوشته شده است که به وزرائی که کار به آنها مربوط میشود یا نخست وزیر باید مراجعه بشود، بنابراین سؤال از هلال احمر حتماً باید از کانال دستگاه اجرائی باشد و از کانال دولت ، نخست وزیر و یا وزیر بهداری یا بهزیستی.
محمد یزدی- آقای معین فر زائد بر مطالب آقای آیت هیچ چیزی نداشتند، فقط توهین کردند و حیثیت مجلس را پائین آوردند بدون اینکه مطلب تازه ای بگویند.

منشی – اول آقای محلاتی وقت گرفته اند و بعد از ایشان نوبت آقای زرگر است.

رئیس – بفرمائید آقای محلاتی.

محلاتی – بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن اعتراض به کیفیت برخوردهای معین فر واظهار تأسف ، عرض میکنم که مطلب من را آقای آیت فرمودند، مسأله اضافه ای که دارم این است که سؤال من هم از هلال احمر و هم از وزرات بهداری بود ، وزارت بهداری یک نامه ای بعنوان ریاست مجلس نوشته است بر اینکه چون مسؤولین گذشته هلال احمر و هم وزارت بهداری در مجلس هستند آنها باید جواب بدهند و حال آنکه این صحیح نیست من نخواستم بگویم در این قصه که وزیر بهداری قبل مسؤول است یا اینکه هلال احمر مسؤول است. این دو مؤسسه بودند که این گناه بزرگ را مرتکب شدند که مردمی که درمان و دارویشان به این وضع است و جائی را ندارند که بیمارانشان را بخوابانند ،‌ اینها با اختلاف و یا نامه پراکنی و با این وسائل با بودن بودجه موجود اینها وظیفه – شانرا انجام نداده اند. وزیر بهداری مسؤول لعی باید بیاید و از طرف وزارت بهداری این جواب را در مجلس بدهد و چنانچه وزیر بهداری قبلی یا مسوول هلال احمر قبلی که من در موقعش توضیح خواهم داد جرمی مرتکب شده ام آنوقت او را تعقیب بکنند ولی یک نامه برداشته است. نوشته است که این قصه به من مربوط نیست و مسؤولین قبلی باید بیایند جواب بدهند هر دو هم در مجلس نماینده هستند و این با قانون تطبیق نمیکند.

رئیس – آقای دکتر زرگر.

دکتر زرگر- بسم الله الرحمن الرحیم، اولا مطابق مادة 139 آئین نامه سؤال جناب آقای محلاتی مطابق آئین نامه نبوده است، ماده را برایتان میخوانم : نماینده باید سؤال خود را قبل از طرح در مجلس بطور صریح واختصار کتباً به وسیله رئیس مجلس برای وزیر بفرستد.

محلاتی – فرستاده ایم.

رئیس – فرستاده اند، البته از تریبون خواندند و دادند.

زرگر- دومین مسأله این است که سؤالی از وزارت بهداری کرده اند. نمیدانم چقدراطلاع دارند وزارت بهداری اصلا سازمان بیمارستان سازی ندارد یعنی اصلا وزارت بهداری نیست که بیمارستان میسازد وزرات بهداری تقاضا میکند0000
رئیس – این تذکر آئین نامه ای نیست فقط توضیح است. وزیر بهداری میآیند و جواب میدهند. آقای مهاجرانی بفرمائید.
عطاءالله مهاجرانی- بسم الله الرحمن الرحیم، طبق اصل مادة 70 آئین نامه نمایندگان مجلس بر اساس مسؤولیت نمایندگی خود را متعهد و ملزم به حفظ حیثیات مجلس و نمایندگان و رعایت نظم و نوبت و اجرای آئین نامه داخلی میدانند در مواردی که احیاناً نماینده ای رعایت تعهدات فوق را از جمله حیثیات مجلس را ننماید اقدامات ذیل به ترتیب از طرف رئیس و هیأت رئیسه به عمل خواهد آمد.       1- تذکر شفاهی،  2- اخطار،  3- توبیخ واحضار متخلف در جلسه هیأت رئیسه.       همه برادران به خوبی گواه و شاهد هستند که شروع فریاد آقای معین فر هیچ شروع منطقی نبود یعنی همواره 000
معین فر- طبق مادة 66 تذکر دارم.

مهاجرانی – بعد شما تذکرتان را بفرمائید ، همواره عصبانی شدنهائی که ما شاهد بودیم از جمله برادر بسیار بسیار عزیزمان که ما سخت و صمیمانه دوستشان داریم آقای حجتی را اینجور بود که بین رئیس مجلس و بین نماینده یک مقدار صحبت میشد. و این ادامه پیدا میکرد تا بعد عصبانیت شروع میشد به نظر من وامیدوار هستم که آدم بدبینی نباشم ولی مثل اینکه آقای معین فر قبل از اینکه بخواهند مطلبی را مطرح کنند بنایشان بر فریاد زدن بود و بعد بلند شدند و بهانه هم حرفهائی بود که تکرار هم شد . والسلام علیکم.

معین فر – اگر عدالت را میخواستم رعایت بکنم جنابعالی به دلیل اهانت بی جهتی که به من کردید بایستی توبیخ واخراج میشدید ولی من فعلا برای کارهائی که در مجلس داریم از شما میگذرم خواهش میکنم بحث نکنید.
حجتی – آقای هاشمی اجازه بدهید تذکر آئین نامه ای دارم.رئیس – بفرمائید آقا ی حجتی.
حجتی – مادة 74: توبیخ بر سه قسم است، توبیخ عادی، توبیخ مؤکد، توبیخ شدید.      مادة 75: توبیخ عادی، که سبب درج در پرونده و گزارش در مجلس میشود در موارد زیر اجرا میگردد. اجازه بفرمائید، اگر بنا باشد امروز بنده به جنابعالی توهین کنم و شما بگذارید این مجلس، مجلس نمیشود، مجلس آشوب و بی نظمی و بی انضباطی میشود، هر روز اگر این بی نظمی و بی توجهی در مجلس بشود صحیح نیست، مواردی که در مادة 75 آمده است اینها است:
1- در صورتی که نماینده ای پس از اخطار در همان جلسه و از حدود نظم خارج بشود.
2- در صورتیکه نماینده ای ظرف مدت یکماه چهار مرتبه متوالی یا 6 مرتبه متناوب مورد تذکر واقع شده باشد.
3- در صورتیکه نماینده ای در مجلس باعث بی نظمی و تشنج شود یا دیگران را به این عملیات و یاخروج از جلسه ترغیب نماید.
4- در صورتیکه نماینده ای یا یک یا چند نفر از نمایندگان را تهدید و یا نسبت به آنان اهانت نماید و یا کلمات و عبارت خلاف ادب اظهار کند. اینها را باید اجرا کنید جناب آقای رفسنجانی، مادة 76 هم راجع به وبیخ است و اگر این آئین نامه در مجلس اجرا و علمی نشود، این مجلس برای ما مجلس شورای اسلامی نمیشود. تقاضا داریم اگر بنده اشتباهی کرده باشم طبق مواد آئین نامه آنچه که ذکر کرده است اجرا بفرمائیدتا اینکه این مجلس ما با کمال آرامش و نظم انشاءالله بعد از این اداره بشود.
رئیس – خیلی خوب بفرمائید، تذکرات به اندازه کافی از دو طرف داده شده است آقای معین فر هم به دلیل اینکه اسمشان باز برده شد طبق مادة 66 میخواهند حرف بزنند. آقای معین فر را من سابقه زیادی از شما با ایشان دارم، ایشان کسالت قلبی دارند و بنابراین موضوع ادامه پیدا بکند. بگذارید کارمان را ادامه بدهیم. (همهمه نمایندگان) اگر این بحث ادامه پیدا کند قلب ایشان مورد تهدید است (معین فر: خیر قربان نگران نباشید) آقای بهزاد نیا به وقتشان هم نرسیدند تذکرات آئیـن نامه ای وقت ایشان را گرفت واگر هم میتوانستند بیایند دفاع کنند. چون نیامدند فعلا کار ایشان از برنامه حذف میشود آقای دوزدوزانی تشریف آورده اند و حالا نوبت آقای دوزدوزانی است. پیش از اینکه اولین دستور مجلس را شروع کنیم من دو تا تذکر داشتم که این اوقات تلخی آقای معین فر تذکراتمان را از یادمان برد.
معین فر- طبق مادة 66 نوبت من محفوظ است؟

رئیس – بخاطر حفظ سلامتی تان، بله (معادیخواه : اجازه بدهید که ایشان طلبکار نشوند).
کروبی – این چه عدالتی است در این مجلس همه ما آنروز عمل آقای قهرمانی را محکوم کردیم و واقعاً هم باید محکوم میکردیم ولی آقای معین فر عملش به مراتب بدتر بود.

4- بیانات آقای رئیس پیرامون سالروز شهادت مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی.
رئیس- امروز سالگرد شهادت آیت الله آقای سید مصطفی خمینی است ما این شهادت را، شهادتی که هر روز چندین نفر از فرزندان رشید و مجاهد امام در جنگ با کفار بعثی عراق شهید میشوند و مطمئنیم که تسلیفت گفتن به امام قبل از تسلیت گفتن در مورد فرزندشان باید در مورد فرزندان دیگرشان باشد که یقین داریم قلب اما رأفتش به این شهدای حماسه آفرین نسبت به مرحوم حاج آقا مصطفی کمتر نیست لذا ضمن تسلیت شهادت تمام این فرزندان عزیز اسلام و کشور سالروز شهادت مرحوم حاج آقا مصطفی را هم تسلیت عرض میکنیم. تذکر دوم، بسیاری از نمایندگان اصرار دارند و فشار میآورند که برای بسیج مردم تشریف ببرند به محلشان. کار مهم و ضروری هم هست، اما مجلس را همینطور که می بینیند ، عده زیادی از نمایندگان در میدان و در مناطق جنگی هستند، من خواهشم از آقایان اینست که تا آن حدی که ما میزان دستمان است و مجلس را میتوانیم با حداقل نگهداریم و رسمیت مجلس را حفظ کنیم زیاد اصرار به ما نکنند و آن مواردی که ممکن باشد و بدانیم مجلس از اکثریت نیفتد ما اجازه میدهیم اما در موارد غیر ضروری ، ما ضمن تشکر از این احساسات واز این وظیفه شناسی آقایان، خواهش میکنم به مسؤولین اداره مجلس زیاد فشار نیآورند.
5- طرح سؤال عده ای از نمایندگان از وزیر ارشاد.
رئیس- سؤال عده ای از نمایندگان از آقای دوزدوزانی وزیر ارشاد مطرح است که سؤال کننده طبق آئین نامه پنج دقیقه اول توضیح میدهند بعد ایشان دفاع میکنند و بعد ده دقیقه هم سؤال کننده جواب بدهد، آقای  دکتر سامی بفرمائید 5 دقیقه صحبت کنید.
دکتر سامی – بسم الله الرحمن الرحیم، عرض کنم که من یکی از سؤال کنندگان هستم، بنابراین به نمایندگی از طرف بقیه سؤال کنندگان، چون سؤال هم قبلا به اطلاع مجلس به شکل رسمی نرسیده است و قاعده اینطوری است که بعد از اینکه سؤال از طرف نماینده ابلاغ میشود باید رسماً به وزیر از طریق ریاست مجلس ، ابلاغ بشودو بعد از آن ابلاغ ده روز بعد وزیر در مجلس حاضر میشوند و به سؤال پاسخ میدهند ولی بعد از ابلاغ رئیس ، باید سؤال در مجلس مطرح بشود، حالا چون سؤال مطرح نشده است بنابراین اجازه بدهید اول متن سؤال را بخوانم که در جریان قرار بگیریم وبعد استناد بکنم به این مسأله که نمایندگان حداقل در یک تقسیم بندی کلی دو ظیفه اساسی دارند طبق قانون اساسی، یک وظیفه تقنینیه است که همه در جریانش قرار گرفته ایم گواینکه تا حالا لوایح زیادی از مجلس نگذاشته است ولی تجربه اش را پیدا کرده ایم. قسمت دوم نظارت نمایندگان بر مسائل اجرائی است که این دومین وظیفه نمایندگان است و به همان اندازه اهمیت دارد. مسیری که این نظارت انجام میشود یکی همین است که امروز شادی بعنوان اولین باری که سؤال مطرح میشود و جوابش را میشونیم، توجه خواهیم کرد که این یک نحوة نظارت بر دستگاه اجرائی است که برادران ما که سهمی را در دستگاههای اجرائی بعهده گرفته اند و متعهد هستند که این سهم را درست اجراء بکنند، باید در برابر ابهاماتی که پیش می آید و سؤالاتی که نمایندگان دارند تشریف بیاورند و رفع ابهام بکنند و احیاناً اگر مورد سؤال طوری است که احتیاج به پاسخگوئی دارد پاسخ مناسب را بدهند بنابراین، این دقیقاً بخاطر اجرای حق قانونی است که نمایندگان دارند و باید در آینده هم این مسأله دنبال بشود چون تنها به این شکل است که ما میتوانیم این نظام را این نظامی که همه در آن مسؤول هستیم بتوانیم قوام ببخشیم و جامعه را از هر نوع تخطی واشتباه کاری برحذر بداریم وگرنه شخص آقای وزیر ارشاد و آقای دوزدوزانی که سابقه طولانی با همة ما از نظر آشنائی و خصائص دارند، شخص ایشان اصلا مطرح نیستند و ارادت ما را هم نسبت بخودشان میدانند. بنابراین مسأله این است که بنظر میرسد این سؤال از جهت ابهاماتی که در استنادات قانونی ایشان در اتخاذ چنین تصمیمی وجود داشته است مطرح شده است، متن سؤال به این ترتیب است .         ریاست محترم مجلس شورای اسلامی، طبق خبری که در جراید روز پنجشنبه ده مهر ماه جاری منعکس شده است آقای وزیر ارشاد ملی بدنبال سخنرانی خود در جمع کارکنان آن وزارت در محل هتل قدس وزارت مزبور را از آن تاریخ تا اطلاع ثانوی تعطیل اعلام فرمودند و برای توجیه این دستور به حق قانونی خود، به عنوان وزیر ارشاد استناد فرموده و اضافه نموده اند که جوابگوی هر گونه استیضاحی از طرف مجلس شورای اسلامی دراین باره خواهند بود، مثل اینکه همان وقتی که میفرموده اند توجه داشته اند مثل اینکه ممکن است احتیاج به سؤال است ، (حالا ایشان که استیضاح فرموده اند) ما فقط درجه قبل از آنرا که مسأله سؤال است مطرح کردیم ولی فرموده اند که حاضر هستند و همینطور هم که می بینیم امروز حاضر هستند اینکه با توجه به اصل 133 قانون اساسی که صراحت دارد: حدود اختیارات هر یک از وزراء را قانون معین میکند از جناب ایشان خواسته شود که در فرصت قانونی در مجلس حاضر شوند و به این سؤال پاسخ دهند که در فرصت قانونی در مجلس حاضر شوند و به این سؤال پاسخ دهند که : در شرایط فعلی کشور در حال جنگ با عراق و درگیری با امپریالیزم ، مستند قانونی این تصمیم چه بوده است؟ و در مدت تعطیلی این وزارتخانه وظائف تبلیغی و ارشادی انقلاب و معرفی و توضیح جنایات مهاجمین بعثی عراق و عوامل ضد انقلاب در داخل و خارج کشور به عهده چه دستگاهی است؟ چون هنوز از این پنج دقیقه که به من وقت داده اند باقی است، اجازه بدهید که من توجه شما را نسبت به چند اصل قانون اساسی در این باره جلب بکنم اصل 138، علاوه بر مواردی که هیأت وزیران یا وزیری مأمور تدوین آئین نامه های اجرائی قوانین میشود (مثل وقتی که شما یک لایحه ای مربوط به وزارت دفاع، و بسیج میگذرانید.)
رئیس – پنج دقیقه شما تمام شد.
سامی – خیلی خوب پس من بقیه صحبتم را در ده دقیقه بعدی عرض میکنم.
رئیس – آقای دوزدوزانی بفرمائید.
دوزدوزانی (وزیر ارشاد اسلامی)- اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدالله علی ما ادلنا و اکرمنا وانعمنا و هینا لهذا و ماکنا لنهتدی لولا ان هدینا الله .      اجازه بدهید اول حدیثی از معصوم بخوانم بعد از فرصتی که دارم در جواب به سؤالی که از طرف برادران و خواهر عزیزم شده است جواب بدهم. «رحم الله امراً من این وفی این والی این» برادرمان آقای دکتر سامی فرمودند یکی از سؤال کنندگان هستندو برادران دیگری هستند که این سؤال را کرده اند که متنش را تکرار خواهم کرد روی غرضی که دارم، آقای صباغیان ، آقای غفور خلخالی، آقای احمد بهشتی، آقای کاظم سامی ، آقای شهاب محمودی، آقای سید علی نقی نقوی ، آقای صمد شجاعیان ، آقای پرویز ملک پور، آقای سلامتیان، خواهر اعظم طالقانی، آقای صدر حاج سید جوادی، آقای دکتر اخوتیان ، آقای دکتر خلیلی ، آقای حمیدی و برادرمان آقای رمضانی ، که اسمشان اینجا نوشته نشده است.
رمضانی- یکدقیقه وقت بدهید یک نکته راعرض بکنم.
دوزدوزانی- اجازه بدهید الان من عرض کنم تا بعد فرصت شما هم برسد، من مخصوصاً روی این معنا حساس هستم به خاطر اینکه فردای روزی که ما این عمل را انجام دادیم در محوطة مجلس شورای اسلامی با بنده دیداری داشتند خیلی گرم به محض سلام و علیک ، بعنوان انقلابی ترین کار ممکن که تا حالا نظیرش صورت نگرفته است به بنده تبریک گفتند و گفتند که اینکار از تو برمیآمد چیزی قریب به این مضمون فرمودند.
شجونی- کسی که بخ بخ کرد بعداً در سقیفه بنی ساعده شرکت کرد.
دوزدوزانی – استدعا میکنم همانطور که بنده در تمام برخوردها محترمانه برخورد کردم واین احترام را حتی برای نمایندگان میدانم که بر گردن  من هست و برگردن همة آحاد مردم ، هیچگونه برخورد اهانت آمیزی نشود از ناحیه هیچکس ولی این معنا بوده است، حالا بگذریم از این موضوع عرض کنم حضورتان که واقعاً حق است که شمول رحمت الهی آنگاه بر ما باشد که ما این تأمل را داشته باشیم که واجد چه گذشته ای هستیم و الان در چه وضعیتی هستیم و آینده مان به کدام طرف است، اگر این تأمل را بکنیم که من یادم است بعنوان یکی از اصلیترین مسائلی که با برادران پاسدارم در کلاس مطرح میکردم، آنگاه که معلم آنها بودم همین را میگفتم و فکر میکنم که در این جانبازیها که این برادران شایسته و انقلابی ما از خود نشان داده اند این تأمل که من آنها را به آن فراخواندم به سزا مؤثر بوده است و حالا در مقابل شما برادران عزیز و خواهرانم ایستاده ام. سؤال را تکرار میکنم، دقت بفرمائید ، چون با یان تذکر سؤال را شروع میکنم که دیروز از طریق منشی وزارتخانه به بنده اعلام کردند که ساعت 5/9 صبح امروز برای جواب در مجلس حاضر بشوم بر اساس اعلام آمادگی قبلی ، عصر دیروز به من اعلام کردند که این برنامه کنسل شده است ، صبح برادر رمضانی نامی اطلاع داده بودند و بعد از ظهر برادر قیصر، بعد ما جلسة هیأت دولت داشتیم و رفتیم و کارهایمان را انجام دادیم، دیروقت به خانه برگشتیم. صبح به من اطلاع دادند ، عذر میخواهم صبح هم اطلاع ندادند، خودم اتفاقاً اینجا آمده بودم با برادرانی که بودیم این شبهه بود که امروز هست یا نیست بعد که من دنبالش را گرفتم متوجه شدم دوباره ساعت نه بقرار شده است. من با همة تعظیمی که به مجلس شورای اسلامی دارم و باید داشته باشم، استدعا میکنم که بخاطر مسؤولیت اجتماعی بزرگی که داریم این مسائل حل بشودو اینطور نماند. اگر من پی کارم به خارج از شهر ومسائل دیگر میرفتم از این معنا غافل بودم، امروز صبح وقتیکه به وزارتخانه برگشتم تا متن سؤال را بردارم و بیاورم متوجه شدم که این برنامه یک ربع به ساعت 9 به وزراتخانه اعلام شده است. انشاءالله این وضع در آینده اصلاح بشود. بهر حال وزیر ارشاد هستم ، این ارشاد هم گرچه من کوچکتر از این هستم که 000
رئیس – وقتتان را تنظیم کنید.

دوزدوزنی – وقتم چقدر است، جوابم خیلی کم است

.
رئیس – یازده دقیقه.

دوزدوزانی – بلی وقت فراوان است فقط سؤال را دقت بفرمائید : «ریاست محترم مجلس شورای اسلامی، طبق خبری که در جراید روز پنجشنبه ده مهر ماه جاری منعکس شده است آقای وزیر ارشاد ملی بدنبال سخنرانی خود در جمع کارکنان آن وزارت در محل هتل قدس وزارت مزبور را از آن تاریخ تا اطلاع ثانوی تعطیل اعلام کرده اند »برادران و خواهر نماینده من به جهت نظارت در اجرائیات جامعه ، حقشان است که نظارتی داشته باشند، اما دقت هم بفرمائید که اگر از وزیر میخواهند سؤال بکنند، چرا مستندشان روزنامه ها است ، سؤال کنند که وزیر اصلا چکار کرده و چه گفته است. وقتی که با استناد به روزنامه ها سؤال مطرح میشود، خود سؤال عیب پیدا میکند، و من هیمن الان جواب بخشی از سؤال را میدهم، همه خاطرتان جمع باشد، وزارت ارشاد ملی بقول شما و اسلامی به آرزوی بنده ، تعطیل نشدة ، وزارتخانه تعطیل نشده، بخشهائی از ادارات وزارتخانه تعطیل شده، خبرگزاری پارس دائر است، دارد کار میکند، مسأله مطبوعاتتان فعال است، آگهی به مطبوعاتتان دارد کار میکند، این قسمتهائی که لازم بوده در رابطه مستمر با مردم بوده فعال است  دارد کار میکند. منتها یک معنا را من حضورتان بگویم. وزارتخانه ای که پرسنل آن در مجموع هزار و سیصد نفر در مرکز و شهرستانها است، این وزارتخانه با این میزان تعطیلی که در آ“ شده است قابل توجه است در اجرای مسؤولیتش آب از آب تکان نخورده است. هشدار، مجلس شورای اسلامی بیت المال امت اسلامی هدر نرود (نمایندگان : احسنت) این تعطیلیها، هیچ فرقی نداده به اینکه کاری که میشده ، امروز نشود. یک تجربه، توجه بکنید و وزارتخانه تعطیل نشده تا من در رابطه با مستند قانونی تعطیل وزارتخانه اینجا بشما جواب بدهم. سؤال این است «در شرائط فعلی کشور و در حال جنگ با عراق ودرگیری با امپریالیزم ، مستند قانونی این تصمیم چه بوده .» عرض کردم تعطیل وزارتخانه مطرح نیست تا مستند قانونیش را بنده به شما بگویم. و در مدت تعطیل وزارتخانه مطرح نیست تا مستند قانونیش را بنده به شما بگویم. و در مدت تعطیل این وزارتخانه که سؤال غلط است وظائف تبلیغی و ارشادی انقلاب و معرفی و توضیح جنایات مهاجمین بعثی عراق و عوامل ضد انقلاب در داخل و خارج کشور به عهده چه دستگاهی است؟ وقتی من سخنرانی میکردم از شما استدعا میکنم که متن این سخنرانی را تهیه بفرمائید و ملاحظه کنید. استدعا میکنم اینقدر بی توجه سؤال مطرح نشود. در آنجا من احتمال بروز این شبهه را در متن سخنرانی مطرح کردم، بلی، این مسأله هم برای من مطرح بوده که احتمال دارد. چون من روزی که مجلس رأی اعتماد میداد اینجا بودم و آراء علنی داده شد، من در آن رابطه احتمال میدادم که چنین سؤالی از ناحیه بعضی از برادران و خواهرمان مطرح بشود. احتمال میدادم و لذا مطرح کردم که استیضاح ، سؤال هر چه باشد من میآیم و جواب میدهم ، ما از پی پست و مقام واین قبیل نبودیم. چیزی هم در این زمینه نداریم و و نمیخواهیم داشته باشیم مسأله و مسؤولیت ارشادی و مکتبی و اسلامی است که من بعدها خیلی مسائل را اگر فرصت داشته باشم در اینجا مطرح خواهم کرد تا وزارت ارشاد بتواند در جهت ارشاد اسلامی حرکت بالنده داشته باشد. در آنجا این احتمال شبهه را مطرح کردم. گفتم ممکن است شبهه عارض بشود که حالا ما در حال جنگیم و تبلیغات لازم درایم به طرز قضئی که در آن هستیم ، این تبلیغات با این تعطیل وزارت ارشاد که در چارتش نگاه میکنیم حوزه تبلیغات نوشته شده است. این وظیفه را چکار خواهیم کرد؟ بعد از خود خواهران و برادران پرسنل وزارتخانه سؤال کردم ، گفتم شما را بخدا اگر بعد تبلیغاتی این وزارتخانه کمترین حرکتی داشته بمن نشان بدهید، کدام تبلیغ و کدام زمینه برای تبلیغ این وزارتخانه از آغاز کارش ایجاد کرده یا بهره ای داده که من امروز از این جهت واهمه ای داشته باشم. بمن بگوئید، من مدارکی جمع کرده بودم که اگر این مسأله وقت را به این صورت که در آغاز عرض کردم مطرح نبود،‌این مدارک را اینجا میآوردم و نشان شما برادران و خواهران میدادم انقلاب اسلامی ما در آن جزوات خیلی معدود. خوب است که معدود بوده ، در آنجا انقلاب ملی قلمداد شده ، در آنجا به مردم گفته میشود که این حرکات عجولانه ، من نمیدانم، کدام خط است که حرکات انقلابی را عجولانه قلمداد میکند. نه، حرکت تعطیل وزارتخانه ، بقول شما، نه ، حرکتی نظیر مسأله گروگانها، حرکاتی از این قبیل ، در آنجا گفته شده که این حرکتها ما را از دامن ابرقدرتی میرهاند و به دامن ابرقدرتی دیگر می اندازد، من قبلا میشنید.م که بعضیها میگویند در لانه جاسوسی استالینیزم هست ، و من در اینجا مطرح میکنم حرکات انقلابی را ما اینجور تلقی میکنیم و بعد هم اشاعه میدهیم واز طریق تبلیغات وزارت ارشادمان هم اشاعه میدهیم، من این تبلیغات را منتفی میدانم من این بعد تبلیغات را در وزارت ارشاد ناشکوفا میبینم و هیچ واهمه ای از برداشتنش ندارم والان این کارها نمیشود، چند وقتی است که نمیشود. کدام آب از آب تکان خورده است، این دستگاه میخواهد برای مقابله با دشمن بعثی وامپریالیستی مقابله بکند، علیه آنها تبلیغ بکند، اگر اینها زمینه ای فراهم کرده بودند که بنه به محض ورودم شروع به تبلیغ بکنم. خدا را شاهد میگیرم که حتماً اینکار را میکردم. کدام تبلیغ؟ آن وضع مطبوعاتمان است، ما ناچار شدیم که یکی از جرائد را که یک امتیاز گرفته و دائماً ضمیمة او ، ضمیمة او ، ضمیمه او بدون آنکه آرام مشخص داشته باشد واسلامی هم نیست، بسمه تعالی هم رویش میزند ممنوع کنیم. این کدام سلیقه ها بوده؟ این سلیقه مبارزه با امپریالیزم و بعث و تبلیغات در فضای جنگی بوده ؟ سؤال دو بخش مشخص داشت و من هر دو را اجمالا جواب دادم ، مستند قانونی برای تعطیل وزارتخانه خواسته شده بود، وزارتخانه تعطیل نشده ، خاطر شما جمع باشد (فخرالدین رحیمی: اسم ببرید که چه چیزی تعطیل شده است) بخشهائی از ادارات وزارتخانه تعطیل شده است.
فخرالدین رحیمی – روزنامه ای است که تعطیل شده است.
دوزدوزانی – مسأله به این صورت بوده و مسأله تبلیغات را هم بدانید، یقیناً ، تبلیغاتی نبوده که تا امروز ادامه پیدا بکند، با این جریانات مقابله بکند، تبلیغات شما در وزارت ارشاد ملی کذائی با آن مسؤولیتها، و با آن سلیقه ها ، تبلیغاتی بوده که انقلاب شما را انقلاب ملی قلمداد کند، تبلیغاتی بوده که جامعه شما را به یک خط لیبرالیستی سوق بدهند و بباورانند به کسانی که با این تبلیغات روبرو میشوند.
غضنفرپور- لیبرالیستی اصطلاح استالین است.
دوزدوزانی – بلی شما هم بسیار بکار بردید منهم بکار میبرم. (اعتراض بعضی از نمایندگان ) شما و یاران شما هم زیاد بکار بردید منهم بکار میبرم.
سلامتیان – در کدام فرهنگ اسلامی آمده است؟ در کدام فقه اللغت آمده است؟
دوزدوزانی – شماها بکار برده اید، بنده هم بکار میبرمو
سلامتیان – لیبرالیسم یعنی چه؟
رئیس – آقا شلوغ نکنید، آقای سلامتیان به شما تذکر میدهم شلوغ نکنید.
سلامتیان – شما که مسلمانید ، لیبرالیسم از کدام فقه آمده است.
دوزدوزانی – مسلمان همه ایزمها را حق دارد که مطالعه کند و برداشت کند و با کسانی که خودشان این زبان را داشته اند روبرو بشود، به لسان خودشان با آنها برخورد بکند (چند نفر از نمایندگان : احسنت) والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته.
سلامتیان – بنده هم جزء سؤال کنندگان بوده ام و میخواهم صحبت کنم.
رئیس – آقای سامی نماینده شما بود.
سلامتیان- خیر ایشان نماینده من نیستند بنده هم سؤال را امضاء کرده بودم و آقای سامی از وقت خودشان صحبت میکنند. به بقیه سؤال کنندگان نیز باید وقت داده شود.
رئیس – یعنی آقای سامی دروغ میگوید؟ آقای دکتر سامی ! شما نماینده آقایان نبودید؟
سامی – اجازه بدهید من بقیه مطالبم را بگویم000
رئیس – آقای دکتر سامی آمدند گفتند من به نمایندگی از طرف امضاءکنندگان صحبت میکنم، کسی هم اعتراض نکرد.
نقوی- ماده 137 و 138 تکلیف را تعیین کرده ، هر نماینده ای وظیفه خودش را دارد.
رئیس – هر ده نفر؟ یک سؤال فقط 15 دقیقه وقت دارد.        آیا آقای دکتر سامی نماینده شما هست یا نیست؟
نقوی- خیر.
رئیس – نیست؟ پس چرا تکذیب نکردید. (همهمه نمایندگان ) آقای نقوی ! آقای دکتر سامی که دروغ نمیگویند ایشان میگویند که آقایان بمن گفتند تو از طرف ما صحبت کن. اول هم ایشان گفتند و هیچیک از آقایان هم تکذیب نکردید، حالا اگر پشیمان شده اید یک فکر دیگری بکندی. این یک ربع وقت هست ، ده دقیقه ایشان0000
اعظم طالقانی – آقای هاشمی اجازه بدهید، آقای دوزدوزانی صحبتهائی کردند که ما خومان باید جواب بدهیم.
رئیس- همه نمیتوانید جواب بدهید، وقت آن گذشته است .
طالقانی – اگر ایشان در رابطه با خود سؤال ، جواب میدادند000
رئیس – شما که طبق آئین نامه و قانون ایشان را احضار کردید و سؤال کردید، همین قانون این حق را به شما نداده است.
اعظم طالقانی – ایشان مسائل دیگری مطرح کردند که باید پاسخ داده بشو.
رئیس – خیلی خوب آقای سامی الان جواب میدهند.
دکتر سامی – اجازه بدهید من جواب بدهم.
دکتر آیت – آقای هاشمی من تذکر آئین نامه ای دارم.
رئیس – آقای آیت ! اخطارتان را بگوئید.
آیت – تذکر این هست که تکلیف باید روشن بشود. اگر آقای سامی، نماینده این 20 نفر سؤال کننده نیست فقط نیم دقیقه میتواند توضیح بدهد و هر کدام از آقایان هم نیم دقیقه میتوانند صحبت بکنند. در اینصورت وقت تقسیم میشود وگرنه 000
رئیس – اینرا آئین نامه تعیین نکرده است. شما چرا با هم سؤال کردید که در این وسوسه بیفتید، یک نفر سؤال میکرد.
توکلی – یک تذکر هم من دارم.
رئیس – چه تذکری دارید؟
توکلی – مادة 85.
سلامتیان – دو تا سؤال راجع به آقای وزیر ارشاد بود.
رئیس – چه بوده است؟
سلامتیان – یک سؤال ، سؤالی بود که اینجا مطرح شده و سؤال دیگر این است که ایشان در مصاحبه شان فرمده بودند که با نظر نمایندگان مجلس این تصمیم را گرفته اند. ما میخواستیم ببینیم با نظر کدامیک از نمایندگان مجلس این تصمیم را گرفته اند.
رئیس – سؤال دوم در نامه نیست.
سلامتیان – سؤال کردیم، چطور نیست؟
رئیس – نیست.
سلامتیان – چرا؟
رئیس – آقای سلامتیان چرا شلوغ میکنید؟
سلامتیان- اصلا ما خفه بشویم  ، چشم.
رئیس – خیر.
سلامتیان – در این مجلس آزادی وجود ندارد که کسی حرفش را بزند. بلافاصله به ما انگ میخورد. اگر باید خفه بشوم چشم من لبم را دوختم و دیگر حرف نمیزنم (همهمه نمایندگان).
رئیس- آقایان ! بنه به نظرم اینجور میآید که چند نفر در این ملجس هستند که مایلند مجلس متشنج بشود، یکی از آنها آقای سلامتیان است.
یکی از نمایندگان – آقای سلامتیان کلمه لیبرال را نمیفهمد؟
رئیس – آقای سلامتیان از کلمه لیبرالیسم عصبانی شدند و شلوغ کردند و آقای غضنفرپور هم عصبانی شدند و شلوغ کردند. آقااین ! اگر شماها مقید به آئین نامه نباشید، این مجلس را میشود اداره کرد؟همه نوشتیم وامضاء کردیم که یک ربع ساعت است، پنج دقیقه اش قبل است، ده دقیقه- اش بعد است، آقای دکتر سامی تشریف آوردند اینجا، گفتند من به نمایندگی از طرف کسانی که امضاء کرده اند حرف میزنم، یکی از شماها اعتراض نکردید، اگر اعتراض میکردید آنموقع من میگفتم شما نماینده نیستید بیائید وقت را تقسیم کنید و حالا هم ایشان دارند حرف میزنند، شما باز حق برایتان باقی است دوباره سؤال کنید. اگر مطالب دیگری دارید سؤال کنید میآیند جواب میدهند.
منشی – آقا ی هاشمی متن سؤال خوانده بشود.
رئیس – در متن سؤال آن قسمتی که آقای سلامتیان میگوید نیست.
یکی از نمایندگان – متن سؤال خوانده بشود.
رئیس – یکبار خوانده شد ، متن سؤال که روشن است. آقای دکتر سامی بفرمائید.
دکتر سامی- قبلا عرض میکنم که این سؤالی که از وزارت ارشاد شد و خوشبختانه برادرمان آقای دوزدوزانی اینجا توضیحاتی دادند که کمتر به جوابگوئی پرداختند و کلیاتی را فرمودند و بهمین علت من الان عرض میکنم چه به نمایندگی از طرف گروهی که امضاء کرده اند و چه نه و قبولم نکنند، من بعنوان یک سؤال کننده بهیچوجه جواب ایشان را قانع کننده نمیدانم و راضی نشدم، بنابراین از الان از آقای رئیس مجلس تقاضا میکنم که بعد از اینکه من صحبتم تمام شد سؤال را به کمیسیون سؤالات ارجاع بفرمایند تا طبق روال قانونی دنبال بشود. اما مطالبی که فرمودند. این مسأله هم که آقای آیت گفتند یک چیز جدیدی است که باید در آئین نامه نوشته شود. چون تقسیم وقت بین کسانی که سؤال میکنند و بهر کدام یک دقیقه و نیم میرسد یک ابداع و ابتکار ایشان است که خوب، قاعدتاً اگردر آئین نامه آمده ما از آن استفاده میکنیم، اما مسأله اساسی این است که توجه بفرمائید اقای دوزدوزانی اینجا فرمودند که مسأله سؤال دو جهتش اشکال دارد، یکی اینکه چرا به روزنامه استناد کرده اید و به اصل عمل استناد نکرده اند. اینکه ما مستندمان خبری است که خبرگزاری پارس منتشر کرده و روزنامه ها همه منعکس کرده اند خبرگزاری پارس خودش یکی از دستگاههای تابعه شماست و روزنامه ها هم زیر نظر ارشاد و کنترل شما است، اگر چیزی را مینویسند و از آنجا استناد میشود، اولا خود این که شما میگوئید که چرا به آنجا استناد کردید این معنیش این است که اینها را قبول ندارید، اینکه خودش یک بحثی است. اما فرض میگیریم اینطور باشد ولی متن سؤال که جدا نوشته شده که ما چه سؤالی را از شما میکنیم، اصلا مستنداتش را حذف کنید، مقدمه اش را هم حذف بفرمائید. اصل سؤال این است که شما در شرایط فعلی مملکت که ما درگیر هستیم، ما گفته ایم که همان بیان شما در سخنرانی هم هست، آقایان سخنرانی را هم از متن تلکس خبرگزاری پارس بگیریم و هم از متن روزنامه که قرائت کردیم ، ببینید که ایشان گفته اند بخشهائی از وزارتخانه را ما تعطیل میکنیم یا گفته اند که وزارتخانه را ما تعطیل میکنیم یا گفته اند که وزارتخانه تعطیل است، حالا فرض میگیریم بخشهائی تعطیل شده است. چون همانی که اینجا اعتراف کردند و فرمودند بخشهائی از وزارتخانه تعطیل شده است. سؤال این است که این بخشها به کدام مستند قانون تعطیل شده است. یعنی اصولا استناد قانونی برای یک چنین مسأله ای چیست؟ ببینید اصل سؤال این است و بعد هم جورا اینجوری درست نکنید که وقتی ما سؤالی میکنیم در یک موردی ابهامی داریم، چون شما ممکن است واقعاً مستند قانونی داشته باشید که بیائی بگوئید بلی این استناد هست و شما توجه نداشتید ما هم راضی میشویم. کار بسیار درستی هم کردید، اصلا این مسأله مطرح نیست که فلان کس گفته که اینکار انقلابی یا غیر انقلابی است ما آنرا مطحر نکردیم ، اصلا ماهیت مسأله مطرح نیست مسأله این است که این کار قانونی است یا نه و ما از جهت نظارت قانونی شما را مورد سؤال قرار میدهیم. که جواب بفرمائید شما وارد مباحث کلی میشوید، و مرتب تکیه میکنید به کلمه ارشاد ملی که چرا آقایان ارشاد ملی میگوئید. خود شما که باید تابع قانون باشید و ما گفتیم جمهوری اسلامی، جمهوری قانونی است تا وتقی که قانون نیاید و این کلمه را عوض نکند که شما حق ندارید که کلمه دیگری را بگوئید ولی واینکه آرزوی ما این باشد. درست، شما میبینید در آنروزی که حکومت موقت تشکیل شد نام این وزارتخانه چیز دیگری بود. اولین حکمی را که امام برای آقای میناچی توشیح فرمودند بنام وزیر اطلاعات و تبلیغات و خیرات بود و بعد در حکم مجدد در تارخ 16/8/58 دولت شورای انقلاب در حقیقت تثبیت شده، حکم را مجدداً آقای منیاچی گرفته که در اینجا است و این متن دست خط امام است. طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران جنابعالی به سمت وزیر ارشاد ملی منصوب میشوید. خوب این فرمان امام است. تا حالا هم لغو نشده و قانون هم تا حالا کلمه را عوض نکرده است. بنابراین اسم ملی هیچ گناهی ندارد، شما هم از این قضیه استفاده نکنید. برای اینکه هر کس که گفت ارشاد ملی. او ، بلی یک اشکالی دارد و قضیه 000   مسأله این نیست، بنابراین وجه بفرمائید که مسأله را به شکل کلی مطرح نکنید برویم دنبال اینکه ببینیم مستندات قانونی این قضیه چه است؟ آیا ما  میتوانستیم اینکار را بکنیم یا نه؟ قانون اساسی چه میگوید؟ قانون اساسی اصل 133 اولا گفته که باید تعداد وزیران و حدود اختیارات وزیر جقدر است، این کجاست و اگر وجود دارد خوب آنرا بفرمائید تا ما از روی آن بفهمیم که شما چنین اختیاری داشتید وعمل کردید، بسیار کار خوبی کردید. اصل یکصد و سی و هشتم ، بلافاصله بعد از آن میگوید که علاوه بر مواردی که هیأت وزیران یا وزیری، مأمور تدوین آئین نامه های اجرائی قوانین میشوند. یعنی شما یک لایحه ای یا طرحی را اینجا تصویب میکنید بعد آئین نامه اجرائیش را میگوئید ، فلان وزارتخانه خودش تهیه کند و به اجراء بگذارد. علاوه بر این مورد هیأت وزیران حق دارد برای انجام وظائف اداری و تأمین اجرای قوانین و تنظیم (این را توجه بفرمائید) سازمانهای اداری بوضع تصویب نامه و آئین نامه بپردازد. خیلی خوب، ممکن بود شما اینکاررا کرده باشید یعنی در هیأت وزیران برای تنظیم وضع اداری وزارت ارشاد یک تصویب نامه گذرانده باشید. ما همین را پرسیدیم که اگر چنین تصویب نامه ای گذشته، شما اینرا ارائه بفرمائید. در مصاحبه بعدیشان با روزنامه اطلاعات فرموده اند این مسأله را من با رفقا در هیأت وزیران مطرح کردم، ولی اصلا نیازی به گذراندن تصویب نامه پیدا نشده بنابراین پس در آنجا هم اقرار فرمودند که تصویب نامه ای اصولا مطرح نشده چون اگرشده بود بعد باز آقای رئیس جمهور هم میدیدند. و اگر آقای رئیس جمهور آنرا بر خلاف موازین قانونی نمیدید برمیگرداند و بعد به اجرا گذاشته میشد که چنین مراحلی گذرنده نشده است. عرض میکنم که بعد از آن شما توجه دارید که ما یک قانونی داریم که آن قانون استخدام کشوری است و یک سازمانی داریم که آن سازمان امور اداری و استخدامی کشور است. شما هر وقت میخواهید یک تغییرات قانونی در نظامات اداری مملکت بدهید باید این قانونی را که ، تا این لحظه که من  با شما صحبت میکنم. جنبه قانونی دارد و لازم الاجرا است رعایت کنید. در بند «ت» و «ز» مادة یک قانون استخدام کشوری میگوید. وزارتخانه یک واحد مشخص حقوقی و سازمانی است. که به موجب قانون باین عنوان شناخته شده است و به موجب قانون ایجاد و وسیله دولت اداره میشود. هر نوع تغییری در ترکیب سازمانی وزارتخانه ها باید طبق قانون انجام بگیرد یعنی اگر قانون نداشته باشد نقض این ماده است و هر نوع تغییر دیگری را در داخل این وزارتخانه مثلا حذف پستهای سازمانی، اگر شما بخواهید پستهای سازمانی را بردارید حتماً باید به اداره امور اداری و استخدامی بنویسید و پس از تصویب آنهاست که شما میتوانید چارت خودتان را تغییر بدهید ، نظامات اداری را تغییر بدهید. و اگر چنین کاری را کردید یا با قانون ، یک بخشی از اداره منحل کردید. آنوقت این اداره منحل شده و پستهای سازمانی حذف شده میتواند کارمندهایش را آماده به خدمت بکند. که این آماده به خدمتها در اختیار سازمان امور اداری و استخدامی قرار میگیرد که به آنها یک پست سازمانی دیگری در یکی از بخشهای دولتی داده بشود. و در تمام این مدتی که شما این افراد آماده بخدمت را دارید ، حق ندارید فرد جدیدی را به استخدام بگیرید یا باید از آماده بخدمتهای دیگر دولتی در اختیار سازمان امور اداری واستخدامی استفاده بکنید یا از همین افرادی که خودتان دارید بنابراین مجوز اینکه شما در همان روزهای اولی که آنجا تشریف بردید عده ای را منتظر خدمت کردیدو00
عده ای از نمایندگان – آماده به خدمت .
دکتر سامی- ببخشید، عده ای را آماده بخدمت کردید و حکمهای متعددی اینجا هست که ایشان در تاریخ 3/7/59 صادر کرده اند. «بموجب این حکم از تاریخ 3/7/59 آماده بخدمت میشوند بدیهی است حکم کارگزینی متعاقباً صادر و ابلاغ خواهد شد» در حالیکه پست سازمانی حذف نشده ، تغییرات نظام سازمانی قانونی نبوده است. این هفت ، هشت تا از احکامی که من اینجا الان دارم، در اختیار هست، ولی از اینها جالبتر احکامی است که برای معاونین این وزارتخانه ارسال شده است. این احکام میگوید که 0000 اولا شما این آقایان را میشناسید. یعنی معاونین سابق وزارت ارشاد آدمهای ناشناخته ای نیستند یا با بنده و ایشان و عده ای دیگر از این افراد در زندانهای آریامهری بودند و همه با همدیگر از همانجا و با آن سوابقی که داشتیم آشنا بودیم و همه ماها در جهت اینکه استبداد حاکم شود و زور و شرک نیاید مبارزه میکردیم. و حالا عجیب است طرز عمل ما نشان نمیدهد که ما از این قضیه دور شده ایم. اینجا به کسانی حکم داده شده که شما هر سه چهار نفرشان را می شنیاسید. آقای دکتر ممکن ، آقای حاج حمزه ، آقای تابنده، و یکی هم عجیب است آقای بهزادنیا است که دو ماه ، دو ماه و نیم قبل از آنجا بیرون رفته بودند و استعفاشان را هم داده بودند و استعفا هم قبول شده است. حالا من حکم ایشان را هم میخوانم. ایشان حکم داده اند. تحولات مناسب در وزارت ارشاد ایجاب مینماید که اشتغال شما در این وزارتخانه از تاریخ 1/7/59 پایان پذیرد. البته بعد از اینکه آقایان هر کدام یک نامه ای قبلا نوشته بودند و خودشان یکبار یا دو بار تقاضای استعفا کردند.
رئیس – وقت شما تمام است.
دکتر سامی – وخیلی دوستانه مرقوم داشتند که ما در اختیار شما هستیم. چقدر از وقت من مانده است؟
رئیس – وقتتان تمام شده است.
دکتر سامی – پس اجازه بفرمائید این مطلب را تمام کنم.
رئیس- بفرمائید.
دکتر سامی- چقدر تقاضا کرده اند که ما حاضریم اطلاعاتمان را در اختیار شما بگذاریم که اگر شما میخواهید تغییر نظام سازمانی بدهید از اطلاعات ما استفاده بکنید و ضمن اینکه ما هیچ مدعی قضیه نیستیم، یکی از اینها که فوق العاده جالب است. همین نامه ایست که برای آقای بهزادنیا نوشته شده است. ایشان در جواب نوشته اند که من از وزیر ارشاد اسلامی وقت تقاضای استعفا داده بودم و ایشان استعفای مرا در تاریخ 23/5/59 قبول کردند مشروط بر اینکه تا معرفی کابینه کارم را ادامه بدهم. ولی در تاریخ 8/3/59 بفرمان رئیس جمهور، مسوول هلال احمر شدم آنوقت از وزیر ارشاد اسلامی انتظار دارم که با بصیرت و آگاهی بیشتر در انشاء و صدور احکام عمل نمایند. بعلاوه در زمانیکه اینجانب مسؤولیتی در آن وزارتخانه نداشتم، نمیبایستی حقوقی در مهر ماه به حساب اینجانب پرداخت میشد. لذا از مسوولین تقاضا دارم که آنرا به خزانه بیت المال بازگرداند. یعنی در حالیکه ایشان مدتی از این وزارتخانه رفته و جای دیگر مأمور شده بعنوان معاون این وزارتخانه به حسابش پول ریختند . این نحوه کار در این وزارتخانه است.
رئیس – اینها که مربوط به سؤال نیست. اضافه هم هست و از وقت اضافی هم استفاده میکنید.
دکتر سامی – بله، من در دنبال سؤال عرض میکردم. بنابراین نه طبق قانون اساسی، نه طبق قانون استخدام کشوری، بهیچوجه تغییر در داخل سازمانها ولو بخشی از سازمان ، ممکن نیست، باید مستند قانونی داشته باشید. بگذریم از اینکه باید حتماً اختیارات وزرا طبق قانون مشخص باشد و از آن عدول نکند، این است که اجازه بدهید بقیه مدارکم که در اینجا هست و تعدادش هم زیاد است بعد به کمیسیون سؤالات بدهم و استدعا دارم که این سؤال به کمیسیون برود تا در آنجا م مسأله را روشنتر دنبال کنیم.
رئیس – بسیار خوب ، بفرمائید.

سؤال را ما به کمیسیون سؤالات ارجاع میکنیم. طبق قرارمان نیمساعت وقت تنفس است. (عده ای از نمایندگان : جلسه را ادامه بدهید) ممکنست بعضیها خسته باشند. آقای دوزدوزانی شما اگر توضیحی دارید به کمیسیون سؤالات بدهید.
دوزدوزانی – مسائل دیگری مطرح شد. اجازه بفرمائید من توضیح بدهم.
منشی- ایشان طبق اصل هفتاد میتوانند تقاضا کنند که توضیح بدهند.
رئیس – آقای دوزدوزانی میگویند که مسایلی دیگر مطرح شده که مربوط به سؤال نبوده و 000
لاهوتی – خود آقای دوزدوزانی هم مطالبی فرمودند که مربوط به سؤال نبود.
رئیس – ایشان طبق آئین نامه نمیتوانند صحبت کند البته طبق اصل هفتادم قانون اساسی ، وزرا چنین حقی را دارند که مطالبی که میخواهند در مجلس توضیح بدهند. اما این بعنوان تغییر دستور مجلس میشود، تغییر دستور مجلس را ما نمیتوانیم الان بپذیریم و در این جلسه ایشان نمیتوانند صحبت کنند. بهرحال ما با این آئین نامه نمیتوانیم چنین اجازه بدهیم. و ضمناً توجه بشود در آئین- نامه مثل اینکه اصلاحی در این جهت باید بشود. چون بعد از صحبت نماینده مطالبی مطرح میشود که طبعاً وزیر باید توضیح بدهد. چون پیدا است که این آئین نامه نمتواند کافی باشد. ما الان یک ربع تنفس میدهیم چون امروز یک قدری دیر مجلس شروع شد بعد از یک ربع آقایان خواهش میکنم دقیقاً سر وقت تشریف بیاورید. برای اینکه کار زیاد داریم.     (جلسه در ساعت نه و پنجاه دقیقه بعنوان تنفس تعطیل شد و مجدداً در ساعت ده و بیست دقیقه تشکیل گردید.)
6- بحث در باره کلیات طرح توزیع عادلانه آب.
رئیس – جلسه با حضور 183 نفر رسمی است دستور بعدیمان طرح تقسیم عادلانه آب است که طرح خدمت آقایان داده شده است و خوانده میشود. بعد مسؤول کمیسیون توضیح میدهد  و بعد مخالف و موافق صحبت میکند، آقای شاهچراغی لطفاً طرح را بخوانید.
منشی – بسم الله الرحمن الرحیم،          ریاست محترم مجلس شورای اسلامی.        با توجه به اهمیت مسأله آب در امور کشاورزی طرح توزیع عادلانه آب که متضمن راه حلهائی در این باره میباشد. تقدیم و تقاضای تصویب آنرا دارد. آقایان: دکتر اخوتیان ، حقشناس، رضا اصفهانی، غفور خلخالی، احمد همتی، صمد شجاعیان ، عالیپور، میربهزاد شهریاری ، محمد فرض پور، یزدی ، هادی، رضا رمضانی ، رفیعیان، شهاب محمودی ، و پروزی ملک پور.
طرح توزیع عادلانه آب:
مادة 1- آبهای مورد نظر برای اصلاحات ارضی اسلامی به دو نوع تقسیم میشوند.
الف: آبهای سطحی که در روی زمین وجود دارند مانند آب دریاها، رودخانه ها ، چشمه های طبیعی و 000
ب: آبهای عمقی که دسترس به آنها مستلزم کار و کوشش و حفاری میباشد مانند آب چاههای عمیق و نیمه عمیق و قنات.
مادة 2- آبهای بند الف چون کاری در اکتشاف آنها صورت نگرفته و بطور طبیعی جاری میباشند هیچکس نمتیواند ادعای مالکیت خصوصی نسبت به آنها داشته باشد و دولت اسلامی اجازه استفاده از آنها را داده است.
تبصرة 1- هر فردی میتواند صاحب آن مقدار آبی که حیازت کرده است باشد.
تبصرة 2- مقداری که فرد میتواند حیازت کند باید متناسب با مقدار زمین ترکیب زمین ، نوع کشت، نوع خاک و شرایط منطقه باشد و باید توزیع آب عادلانه باشد.
تبصرة 3- کسانیکه تاکنون از آبهای فوق با حیازت استفاده میکردند اکنون نیز در اجازه حیازت ، اولویت دارند.
تبصرة 4- هیچکس حق ندا رد به وسیله کانال کشی یا وسائل دیگر آبهای عمومی را که دیگران از آن بهره برداری میکنند از بالا بطوری کم کند که بهره برداران فوق دچار کم آبی شوند مگر با اجازه دولت. تبصرة 5 در موادی که کسی سابقة حیازت آبهای عمومی را نداشته باشد و اینگونه آنها جوابگوی نیازمندیهای منطقه باشد و دولت آنرا بر اساس نیاز تقسیم میکند.
مادة 3- آبهای بند ب ، تا موقعی که در زیرزمین قرار دارند و کسی برای دست یافتن به آنها حفاری یا کارهای دیگر انجام نداده است به هیچکس تعلق ندارد ولی اگر کسی روی آنها کاری انجام داده باشد برای او حقی به وجود خواهد آمد که بر اثر آن نسبت به بهره برداری از آن حق اولویت خواهد داشت.
تبصرة 1- مقدار آبی که در اینگونه موارد به شخص تعلق میگیرد بر اساس مقدار آب برای آشامیدن، کشت سیراب کردن احشام و نیازهای دیگر عرفی تعیین میشود.
تبصرة 2- مازاد بر احتیاج اینگونه آنها باید متناسب با هزینه های انجام شده به دیگران که نیاز به آن دارند واگذار شود شود و آن هزینه میان استفاده کنندگان بطور عادلانه تقسیم گردد.
مادة 4- در مورد هر گونه تغییر کمی یا کیفی در مصرف آب چاههای عمیق و نیمه عمیق باید اصول حریم قانونی رعایت شود.
تبصرة 1- حریم قانونی عبارت است از آن فاصله زمینی که روی چاه اول اثر بگذارد.
مادة 5- حق استفاده از منابع آب در اراضی مشاع نیز بطور مشاع و به نسبت قدرالسهم خواهد بود.
مادة 6- بهره برداران از آب که جزو ثروتهای عمومی است در صورت درخواست حکومت اسلامی باید، مالیاتی متناسب با نوع کشت و مقدار آب مصرفی و شرایط منطقه بپردازند.
تبصرة 1- چنانچه از طرف بهره برداران آب، هزینه هائی در مورد ایجاد حفاظت و توسعه منابع و تأسیسات آبیاری انجام گیرد در صورت وضع مالایت پس از تأیید مقامات مسؤول بجای مالیات مربوطه محسوب میشود.
مادة 7- تأسیسات و ماشینهای آبیاری موجود در اراضی واگذاری (طبق لایحه اصلاحات ارضی اسلامی که در جلسه مورخ 26/1/59 به تصویب شورای انقلاب رسیده است) پس از ارزشیابی توسط هیئت 7 نفره با توجه به استهلاکات و منافع حاصله پس از کسر بدهیهای مربوطه بصورت اقساط از طرف استفاده کنندگان پرداخت خواهد شد به همان کیفیت که در آئین نامه اجرائی آن طرح آمده است.
مادة 8- دولت موظف است در اسرع وقت ممکن با جدیت کامل به تکمیل سدها و دیگر وسائل آبرسانی بپردازند و تا حد امکان برای ایجاد هر چه بیشتر اینگونه از وسائل بمنظور جلوگیری از به هرز رفتن آبهای موجود در کشور تلاش نماید.
    کمیسیون کشاورزی و عمران روستائی مجلس شورای اسلامی
رئیس – مخبر کمیسیون اگر برای توجیه طرح میخواهند مطلبی اضافه کنند بفرمایند.
یکی از نمایندگان – مخبر کمیسیون آقای اسدالله عالیپور هستند که تشریف ندارند.
محمد خامنه ای – آقای هاشمی این طرح قبلا به وسیله 15 نفر امضاء شده است؟
رئیس – من این طرح را مدتی پیش که در حدود پنج هفته میشود در این مجلس اعلام کردم که رسیده است و به کمیسیون ارجاع کردم و کمیسیون بمن برگردانده است.
محمد خامنه ای- در این طرح جنبه های قضائی نادیده گرفته شده است.
رئیس – جنبه های قضائی آن هم الان که برمیگردد روی مواد آن میآید و به کمیسیون قضائی هم خواهد آمد.
شهرکی – دستگاه اجرائی در اینجا نماینده ای ندارد؟
رئیس – دعوت کردیم ولی نیامدند.
شهرکی- ممکن است چنین قانونی را داشته باشند و ما کار دوباره ای انجام بدهیم.
رئیس- از وزارت نیرو و وزارت کشاورزی دعوت کرده ایم ممکن است ولی تا به حال نیامدند خوب حالا از ایشان میخواهیم که به کمیسیون بعدی بیایند و در جلسه بعدی هم تأکید میکنیم که بیایند، اگر کسی برای توجیه طرح مطلبی ندارند مخالف میتواند صحبت کند آقای اصفهانی توجیهی دارید؟
اصفهانی – من میتوانم طرح را توجیه کنم ولی فکر میکنم طرح بسیار روشن است. اگر ابهامی وجود دارد میتوانند توضیح بخواهند.

رئیس – خیلی خوب پس حق توضیحتان را بعد اگر پیش آمد استفاده کنید. مخالفین را دعوت بفرمائید.
اصفهانی- من بعنوان موافق اسم نوشته ام نوبتم که شد صحبت میکنم.
رئیس – بسیار خوب، اولین مخالف صحبت کند.
منشی – آقای هادی اولین مخالف هستند.
دکتر هادی- آقای اصفهانی که موافق هستند اول صحبت بکنند.
رئیس – خیر، اول مخالف صحبت میکند آقای دکتر هادی بفرمائید.
دکتر هادی- بسم الله الرحمن الرحیم، آقایان توجه دارید که دو مسأله در ایران است که سرنوشت میلیونها تن از هموطنان ما به این دو مسأله بستگی دارد. یکی مسأله آب و دیگری مسأله زمین است نمیدانم تا چه حد آشنائی دارید. هر سال شاید عده زیادی از کشاورزان ما سر دعوای آب کشته میشوند و اهالی این ده به آن ده سر مسأله آب لشکر کشی میکنند . بنابراین وقتی که ما میخواهیم یک طرحی یا یک لایحه ای را برای حل یک چنین مشکلی که با میلیونها تن بستگی دارد تهیه و تصویب کنیم. وظیفه ما است که یک طرح جامع و کاملی بدهیم. اگر ما رسالة عملیه یا تحریرالوسیله را پردازیم و یک ذره مسائل را اینور و آنور بکنیم و یک اصلاحات ارضی را یک پسوند اسلامی به دنبال آن بچسبانیم ، این کاری را حل نمیکند. یک سری کلی گویی بکنیم که این کلیات وقتی به دست مجریان دادیم. آئین نامه اجرائیش در چه مدتی باید تعیین بشودو به مقامات ذیصلاح برای عمل کردن داده بشود. شما نگاه کنید تبصره دو را من از باب مثال میخوانم:
تبصرة 2- «مقداری که فرد میتواند حیازت کند باید متناسب با مقدار زمین، ترکیب زمین، نوع کشت، نوع خاک و شرایط منطقه باشد و باید توزیع آب عادلانه باشد» خوب همه میگویند توزیع آب عادلانه باشد، بر منکرش لعنت، اما کیفیت اینکه بر چه اساسی توزیع آب عادلانه باشد؟ مقدار زمینی را که من دارم به چه اساسی گرفته باشم؟ من اگر سرمایه دار باشم، پولدار باشم، زمین خوار باشم. یک مشت زمین را حلال و حرام با زور در سابق جمع کرده باشیم آیا این تبصره دو آن مالکیت غیر شرعی را تثبیت میکند؟ این طرح آن حیازت غیر شرعی من را بر آن اراضی تصویب میکند. در صورتی که از نظر شرعی من مالک آن اراضی نیستم. این «متناسب با مقدار زمین» کدام زمین؟ زمینی که از چه راهی آمه باشد این باید مشخص بشود. دقت بفرمائید کسانی که تاکنون آبهای فوق با حیازت استفاده میکردند اکنون نیز در اجازة حیازت اولویت دارند یعنی من اگر پولدار بودم و رفتم یک نهری را ، یک رودخانه ای را، یک قسمت عمده اش را منحرف کردم و از آن در باغها و در سرزمینها استفاده کردم و چند تا ده را و ملت را آنجا بکار کشیدم، من در حیازت اولویت دارم پس من آمدم 000
رئیس – در جزئیات وارد نشوید شما میتوانید این جزئیات را پیشنهاد بدهید عوض بشود. روی کلیات بحث کنید.
دکتر هادی- کلیات مسأله این است که این طرح، طرحی است مبهم ، گنگ ، غیر تفصیلی زیرا ما اینجا ننشسته ایم که کلیات را بگوئیم، ما اینجا باید دقیقاً ریز مسائل را مشخص بکنیم. اگر ما این تقسیم آب را برای اجرا بدهیم و بخواهند اجرا بکنند کلی در آن میمانند. که تقسیم آب، ضوابط تقسیم آب، ضوابط قبلی حیازت زمین، ضوابط قبلی حیازت آب، باید دقیقاً در این طرح مشخص بشود. مادة سه در بند دو باز اشکال دارد، مسأله ای که در اینجا اصلا ذکر نشده است مسأله «قنوات» است یکی از مسائل عمده کشور ما که رژیم هم باعث شد که قنوات خشک بشود چاه زدن است. چاه زدن در کنار چاه ذکر شده است. شما یک چاه عمیق دارید من حق ندارم در فلان محدوده چاه عمیق شما چاه بزنم، اما اصلا در این طرح مسأله قنوات ذکر نشده است و من یادم است یک موقعی در اصفهان از همایون شهر ده ، بیست هزار نفر لشکرکشی کرده بودند که بیایند چاههای عمیق نجف آباد را پر بکنند چون این چاهها در قنوات آنها تأثیر گذاشته بود، اصلا قنوات در یزد، در اصفهان و در خیلی از شهرهای کم آب ما مسأله است و الان قنوات ما بخاطر چاههای عمیق خشک شده است. قنوات در این طرح مسکوت عنه است بنابراین من با این طرح مخالفم و جزئیاتش را بعداً به کمیسیون میدهم.
رئیس – اولین موافق را بفرمائید صحبت کنند.
منشی – اولین موافق آقای اصفهانی.
اصفهانی- بسم الله الرحمن الرحیم ، اولا برادرمان آقای هادی دو مسأله را با هم قاطی کردند ، یکی مسأله زمین و دیگری مسأله آب ، بعد گفتند که این که گفته نی شود طرف بطور طبیعی حق دارد به مقدار نیاز زمینش با توجه به مقدار زمینی که دارد آب مصرف کند . گفتند شامل زمین هائی هم خواهد شد که افرادی به زور آن جاها را گرفته باشند و حق شرعی نداشته باشند و در صورتیکه من تعجب می کنم زیرا من آن روز به خود آقای هادی توضیح دادم . ایشان به آن اصل اول دقت نکردند . ماده یک : آبهای مورد نظر برای اصلاحات ارضی اسلامی به دو نوع تقسیم میشود . یعنی با توجه به اینکه تقسیم اسلامی باشد این آب دو نوع است : یک نوع آبهای عمومی و نوع دیگر آبهای خصوصی با آن توضیحاتی که اینجا داده شد .  اما در مورد مسأله آب . الان ما در شرایطی زندگی می کنیم که بعضی ها هستند که صاحب ده ها حلقه چاه عمیق هستند و افراد دیگری که باید با هزاران رنج و زحمت و محنت چیزی فراهم بکنند و مقدار کمی از آب صاحبان این چاه های عمیق که معمولاً با اجازه هائی که زمان طاغوت به خاطر روابط خاصی که بوده گرفته ند ، استفاده کنند و خود آقای هادی ذکر کردند که ما همیشه شاهد و ناظر دعواهاو نزاع ها وکشت و کشتار هائی که بر سر مسأله آب هست ، و هستیم . خوب این برای چیست ؟ برای اینکه آن کشاورز وقتی نگاه می کند و می بیند محصولش خشک شد و آن طرف هم به خاطر اینکه با او لج کرده است و یا عوامل دیگری و علل دیگری وجود دارد می گوید این مقدار آبی را هم که به آن قیمتت بتو می فروختم دیگر نمی فروشم . در صورتیکه همانطوری که گفتم این به خاطر اجازه آنهم به خاطر اجازه در آن شرائط . آنها ملاحظه این را نمی کردند که یک آدم مگر چند حلقه چاه عمیق لازم دارد ، آنهم با آن زمینها و به آن شکل و با آن خصوصیاتی که بوده است حالا هم ما گفته ایم که یک سلسله آبها هستند که آبهای عمومی هستند مثل آب دریا و رودخانه ها و امثال این ها . یک قسمتی هم هست که طرف چاهی می کند یا قناتی حفر می کند یا جهات دیگری که خواه نا خواه باعث آب رسانی می شود باز تأکید می کنم آن مقداری که خودش نیاز دارد ، آن نیازی که با توجه به آن اصل اول مورد نظر هست آن اولویتی دارد و طبق ماده چهل و پنج قانون اساسی این نوع مسائل ، زمین ، آب ، و دیگر مسائلی که جزو انفال هستند ترتیب استفاده از این ها را دولت تعیین می کند حالا این پیشنهادی است با همین خصوصیاتی که خوانده شد . هیچوقت هم نمی شود ادعا کنیم این طرح خالی از نقص است و احتیاجی به تکمیل ندارد یا احتیاجی به تصحیح ندارد و فلسفه این هم که این جا در شور اول مطرح می شود این است که برادرها و خواهرها بیشتر مطالعه بکنند و نظرات اصلاحی و تکمیلی که دارند بدهند و انشاءالله تصمیم مقتضی گرفته بشود . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته .
محمد یزدی – جناب آقای هاشمی اجازه بفرمائید یک نکته را اشاره کنم ؟
رئیس – خیر نوبت بگیرید .
مهندس بازرگان – من تذکر آئین نامه ای دارم .
رئیس- آقای مهندس بازرگان تذکر آئین نامه ای دارند بفرمائید .
مهندس بازرگان – ماده هشتاد و نه ئین نامه را بنده می خوانم : ماده هشتادونه : در مواردی که طرح قانونی مربوط به مور داخلی مجلس نباشد باید به وزیر یا مسؤول اجرائی مربوطه اطلاع داده شود . ( تا این جا را سؤال که کردم جناب آقای هاشمی رفسنجانی جواب داده بودند به اطلاعشان رسیده است ) که خود یا معاون او در جلسه علنی حاضر شود . (رئیس – بلی ) و مذاکرات در حضور او به عمل آید و حق دارد اظهار عقیده نماید . چون وزیر ی معاون او نیامده است ….
رئیس – بقیه اش را هم بخوانید . اگر نیامدند …
مهندس بازرگان – در صورت اطلاع و عدم حضور وزیر یا معاون بدون عذر موجه از طرف رئیس مجلس مورد مؤاخذه قرار خواهد گرفت . حالا باید دید که اگر نیامدند شاید نمی دانستند که باید بیایند .
رئیس- چرا مایک وقت هم بر ایشان تعیین کردیم .
مهندس بازرگان – و بهر صورت در همان جلسه طرح مزبور مورد شور قرار خواهد گرفت .

رئیس – ما از آقای مهندس بازرگان انتظار نداشتیم که تذکر آئین نامه ای به این عوامی بدهند (خنده نمایندگان) برای اینکه مکرر قضیه تکرار شده است.
مهندس بازرگان- بلی دیگ بل چغندر، رئیس عوام مرئوس عوام خواهد داشت (خنده نمایندگان) منظور من این است که این مراتب باید طی بشود (رئیس : خیلی خوب) مجلس باید بداند، به وزیر گفته اند و وزیر نیامده است و مؤاخذه بشود. (رئیس: بلی، گفتم و نیامده و مؤاخذه اش هم مال بعد است) ضرورتی است که باید با حضور ایشان باشد.
منشی- دومین مخالف آقای نقوی بفرمائید.
نقوی – بسم الله الرحمن الرحیم، عرض کنم که در جلسه قبلی قانونی راجع به اموال متروکه در گمرک در اینجا مطرح بوده که نماینده دولت با توضیحی که داد معلوم شد که اساساً تمام بررسیهائی که ما کرده ایم زائد بوده است. قدر مسلم اگر نماینده دولت که آقایان تذکر دادند در اینجا بود و قانون ملی شدن آبها را به اینجا میآوردند مشکلی به این صورت که آقایان زحمت کشیده اند در آن قانون نیست، مضافاً به اینکه مردم بعد از این قانون واگذاری اراضی مزروعی موضوع هیأت هفت نفری بقدری خاطره خوبی دارند که اسم این قانون آب که در کنار آن بیاید دیگر فکر میکنم احتیاج به بحث نباشد چون مسأله آب بخصوص در قسمتهای شرق کشور است که ما تا بحال برخورد و درگیری به این صورت نداشته ایم واگر این قانون آب با این شرط و شروطی که آقایان گذاشته اند و در همه جا گفته اند به قدر استطاعت به قدر احتیاج، این کلمه همان مسأله قانون اراضی مزروعی را پیش میآورد که با اینکه شورای انقلاب خیلی دقت کرد و صاحب نظر هم بودند ولی عملا بصورت یک قانون ضد مردمی و ضد شرعی در تمام شهرستانها و دهات درآمده است و تمام این دهات و روستاها را بهم ریخته است و واقعاً (بجنوردی : ایشان دارند دروغ میگویند) (همهمه نمایندگان) من نمیدانم (زنگ رئیس : سکوت نمایندگان) و اما حق هم این بود که این قانون قبل از اینکه به مجلس بیاید به کمیسیون قضائی میرفت تا جنبه های دیگری هم در نظر گرفته میشد. بنابراین قانون در شرایط فعلی حتی طرح کردنش جز اینکه بر مشکلات می افزاید ، هیچ دردی را دوا نمیکند و چیز تازه ای هم در این قانون نیست به قانون ملی شدن آبها ندارد. آقایان آنرا نگاه بکنند اگر مطلب تازه ای بود آنوقت دوباره مطرح میشود.
رئیس – بسیار خوب، موافق بعدی را بگوئید صحبت کنید.
منشی – موافق بعدی آقای هراتی.
اصفهانی- باید توضیح داد.
رئیس – موافق بعدی به ایشان توضیح بدهند.
حسین هراتی- بسم الله الرحمن الرحیم. طرح توزیع عادلانه آب در نخستین مرحله این نوید را بما میدهد که دارد یکی از اصول اساسی قانون اساسی که اصل چهل و پنج باشد اجرا میشود و این اصل 45 قانون اساسی که به تصویب مجلس خبرگان و نهایت به تصویب خود امام هم رسیده است پاسخگوی این مسأله خواهد بود. بنده به هفت دلیل با این طرح موافق هستم. نخستین مرحله اینکه ما در این زمینه تاکنون طرحی اینچنین عادلانه و نسبتاً جامع نداشتیم که بتواند پاسخگوی اختلافاتی که در بین روستائیان ما بر سر مسأله آب پیش بیاید باشد. مخصوصاً ما در مناطقی شاهد هستیم که هر سال کشتارها ، خونریزیها، و زد و خوردهای فراوانی در زمینه تقسیم آب میشود، و یکی از علل اساسیش این است که ما در این زمینه یک قانون مدونی نداریم که بتوان پاسخگو باشد. مسأله بعدی این است که در لایحه 12 ماده ای که وزیر کشاورزی اعلام کرده است. نخستین مسأله را برای کشاورزان مسأله آب قلمداد کرده است. البته مسأله آب در دو قسمت است، یکی اینکه ما باید از آبهائی که داریم با ایجاد سدهای خاکی و بتونی و غیره نهایت استفاده را بکنیم ومسأله دیگر اینکه یک طرح مشخص و مدونی نبوده است که مسأله آب به این شکلی درآمده است مسأله سوم این است که در ماده دوم برنامه دولت آقای رجائی آمده است توزیع عادلانه درآمد ملی و جبران ستمهائی که علیه مردم روستا شده است و اولویت دادن به روستاها که این طرح میتواند در این زمینه آبهائی که ما داریم مخصوصاً آبهای زیرزمینی که جزو انفال هستند ، یک تقسیم عادلانه بکند و ستمهائی که در این رابطه با برادران روستائی شده است و یک عده ای با پول مختصری که داشته اند چند حلقه چاه عمیق زده اند و این آبهای زیرزمینی که متعلق به همه ملت بوده است در اختیار خودشان گرفته اند و یک گروه از کشاورزان محروم و زحمتکش همه هستی و عمرش را در آن زمینها از بین برده است و هیچ حاصلی جز نابینائی و فرتوتی و شکست نبرده است، در حالی که آن فرد فئودال به آلاف الوف رسیده است. مرحله بعدی این است که در اینجا در ماده 6 برای نخستین بار مالیات اسلامی را مطرح کرده است. و ما تا حالا در هیچ طرحی نداشته ایم که مالیات اسلامی تعلق بگیرد. و با توجه به اینکه آبها جزو انفال هستند در صورتی که دولت صلاح بداند بایستی اینچنین مالیاتی برقرار بشود. ضمن اینکه در ماده 6 باز یک تبصره تشویقی گذاشته است که مبادا این مسأله مالیات، وسیله ای بشود که یک عده ای از سرمایه گذاری در کشاورزی فرار کنند. بنابراین با این حالت تشویقی که قرار داده است و حاضر شده است که کسانی که توسعه ای در این زمینه قرار بدهند بابت مالیاتهائی که قرار است که بپردازند همان توسعه را ازایشان بپذیرد. ومسأله آخر این است که مسأله امنیت کشاورزی را ما بارها مطرح کرده- ایم که کشاورزی ما برای اینکه به پیشرفت و روند تکامل و خودکفائی در سطح مملکت برسد نیازی به این هست که ما قانون امنیت کشاورزی را به مجلس بیاوریم. خوب، امنیت کشاورزی آیا قبل از اینکه امنیت آب بوجود بیاید امکان پذیر است؟ و خود این قانون امنیت آب را در این زمینه برای همه، بخصوص برای طبقه مستضعف تأمین میکند، والسلام .
رئیس – مخالف بعدی را بخوانید.
منشی – مخالف بعدی آقای رجائیان است.
رئیس- آقای رجائیان بفرمائید.
انصاری – جواب آقای نقوی را بفرمائید.
رئیس – بسیارخوب، تعدادی از آقایان نسبت به بیانات آقای نقوی تذکراتی فرستاده اند و نوشته اند آقای نقوی در مورد کار هیأت واگذاری زمین تعبیری داشتند و گفتند «ضد مردمی و ضد شرعی» که آقایان به این تعبیر اعتراض دارند. زیرا افرادی که دارند زحمت میکشند و دارند برای عدالت تلاش میکنند اینطوری برخوردی با آنها نشود و من هم چند روز پیش با مسؤول 000 (محمد یزدی: البته آن مسؤولین هم قبول دارند که خیلی جاها واقعاً ضد مردمی شده است) اجازه بدهید من با مسؤولش صحبت کردم ایشان گفتند که هر موردی را که آقایان سراغ دارند که کار ضد شرعی و خلاف قانون شده است بگویند و ما را احضار بکنند. اگر شده، آنها را تنبیه میکنیم و اگر نشده است 0000
محمد یزدی – کمیسیون عرایض د راین زمینه فهرست زیادی تهیه کرده است.
رئیس – به هر حال موارد را بدهید. آقای رجائیان بفرمائید.
محمد یزدی – از نظر قانون وقت سؤال و صحبت نیست، مسأله قانونیش وقتی طرح شد روی آن بحث میشود. در مسأله اجرائی این اشکال کمیسیون عرایض فهرست مفصلی دارد من با مسؤولینش هم صحبت کردم، همه قبول دارند.
رئیس – بسیار خوب، آن موارد را بدهید تا ما هم ببینیم.
آقا محمدی- آقای هاشمی، کمیسیون اصل 90 آیا به تمام شکایات یکجا رسیدگی نمیکند؟
رئیس – نه ، الان آنرا نمیخواهیم بگوئیم.
آقامحمدی- یک عده آقایانی که اعتراض کرده اند تازه هیأت هفت نفره را نمیشناسند بعلاوه اینکه یک عده ای از آقایان میفرمودند موضوع شکایت است بلی ، شکایت را یکجا بررسی میکند، شکایت را صد جا که بررسی نمیکنند کمیسیون قضائی باید کار خودش را بکند اصل 90، هیأت هفت نفره را دعوت کرده بود که آنروز ممکن نشد ولی قرار است بیایند توضیح بدهند و اگر آقایان اشکالی دارند آنجا تشریف بیاورند. نه اینکه اقدامات افراد خوب ما را محکم بکنند.
رئیس- بسیار خوب، همینطور است آقای آقامحمدی، قرار بر این شد که مجلس و مسؤولین رسیدگی نمایند. هم در کمیسیون قضائی و هم در کمیسیون اصل 90 و اگر خلافی شده است باید مراتب اصلاح بشود و اگر هم خلافی نشده است از آنها عذرخواهی کنند. آقای رجائیان بفرمائید.
رجائیان- بسم الله الرحمن الرحیم، در مورد طرحهائی که مربوط به زمین و آب است، اگر کسی بعنوان مخالف صحبت کند به او یک برچسب فئودال و طرفدار فئودال میزنند.

رئیس – خیر آقا، اینجا یک مجلس قانونگذاری است و هر کس نظری دارد باید بگوید. همه این آقایانی که اینجا هستند، نماینده مردمند و وظیفه دارند نظرات خودشان را بگویند و کسی برچسبی و چیزی نخواهد زد. هر چه که می فهمید بفرمائید.
رجائیان – آقای هاشمی من قبلا یک توضیحی بدهم چون جزئیات در شور دوم مطرح خواهد شد من در مواد و تبصره ها ، خودم نظراتی دارم و با این طرح موافق هستم که این طرح الان مطرح شود الان برای کسانی که واقعاً برای کشاورزی این مملکت دلسوزی میکنند هزاران مسأله وجود دارد. الان طرح اصلاحات ارضی که مطرح است من با خود طرحش کاری ندارم ولی من از نمایندگانی که اینجا طرفداری میکنند خواهش میکنم در نحوه اجرایش دقت کنند یعنی قوه مجریه واقعاً صفر است هیأت هفت نفره میگوید من بهیچوجه قدرت ندارم که حکمهائی که صادر میکنم اجراء بشودباغات را تقسیم کردند، و ظلمی که اقعاً در زمان شاه مخلوع به این روستاها شده بود00
یکی از نمایندگان – آقای هاشمی بگوئید که در مورد آب صحبت کنند و از موضوع خارج نشوند.
رئیس – آقای رجائیان شما در مورد طرح توزیع آب صحبت کنید.
رجائیان – آقای هاشمی، من میخواهم از این گفتارم نتیجه بگیرم که اگر این طرح در اینجا تصویب بشود و قوه مجریه با این لایحه و این طرح را واقعاً نتواند اجراء بکند بنابراین در بارة چه لایحه ای و چه طرحی داریم اینجا صحبت میکنیم. الان در مورد کشاورزی در اکثر منطقه ها اختلافات زمینها را هیأتهای هفت نفره نتوانسته اند حل بکنند اول آن درد را دوا کنید و آن مسأله حل بشود مسأله آب را آقای اصفهانی توضیح میدهند، در مورد رودخانه ها ، همة ما میدانیم در مورد رودخانه ها دقیقاً کسانی که زمین دارند، باغ دارند با یک ضوابطی بین خودشان به اصطلاح سدی درست میکنند و هیچ اختلافی هم با هم ندارند. مسأله فقط در مورد چاه عمیق است که آقای اصفهانی در اینجا میگویند که بعضی ده بیست چاه دارند، راست هم میگویند. در مورد آب سدها ضوابطی هست، من از وزارت نیرو پرسیدم قوانین خیلی بیشتر و خیلی کاملتر از این دارد ولی در اینجا اجرا نمیشود. یعنی اگر آن قوانین از طرف وزارت نیرو در مورد آبهای سطحی ، و آبهای زیرزمینی عمل بشود، شاید از این هم خیلی کاملتر باشد الان روستاهائی ما داریم که واقعاً برای آب آشامیدن اصلا یک قطره آب ندارند وکسی به فکر این هم نیست. حالا اگر این طرح را در بارة آبهائی رودخانه ها و یا آب قنواتی که هست تصویب کنیم یک مشکل و یک درگیری بدتری عین درگیری که برای زمین است و اختلافاتی که روستاها و این زحمت کشها دارند و کسی هم به دادشان نمیرسد ایجاد میکنیم. این مسأله را من خواهش میکنم که به طرفداری از خلاف اصلاحات ارضی نگذارید. قوه مجریه در مورد تقسیم زمین کاری نمیتواند انجام بدهد. ژاندارمری ، هیأت هفت نفری بهیچوجه کاری نکرده است. در مورد کشاورزی واقعاً من نمیدانم زمینهائی که اصولا بایر هست و خیلی هم زیاد است اصلا آبی وجود ندارد آب در مناطق خیلی محدود هست. اگر واقعاً فکری برای این کشاورزان میشود از دو سال پیش تا حالا در آن مناطقی که زمینهای خیلی زیادی هم هست و در همه استانها وجود دارد و بهیچوجه کسی به فکر این زمینهائی که اصلا آب ندارد نیست. ولی حال به خاطر چهار تا چاه عمیقی که یکنفر به هر صورتی تصرف کرده است و از آبش فقط خودش استفاده میکند به فکر این باشیم که این طرح را بدهیم این اصلا صحیح نیست. هر وقت امنیت کشاورزی در روستاها و در همه جا برقرار شد و طرحی برای آن روستاهائی که حتی آب برای آشامیدن ندارند، تهیه شد (واقعاً اگر باران نیاید هیچ آبی ندارند . چون امسال در خیلی از روستاها خشکسالی بوده است و آب برای آشامیدن هم نداشتند) آنوقت این طرح را برای چهار نفر در چهار روستا که ده تا چاه عمیق دارند تهیه کرد و اینرا میشود با یک تصویبنامه هم درست کرد. و من در مورد جزئیاتش هم بعداً صحبت میکنم.
رئیس – متشکرم.
منشی- موافق بعدی آقای خوشنویس هستند (یکی از نمایندگان : آقای خوشنویس نیستند) پس آقای موحدی ساوجی صحبت کنند.
حائری زاده – آقای هاشمی لطفاً بفرمائید فقط در کلیات بحث بشود.
رئیس – بلی اتفاقاً از کلیات دور نمیشوند.
حائری زاده – شور اول فقط روی کلیات است و بعد وارد مواد خواهد شد.
رئیس – تذکر آقایان این است که فقط باید روی کلیات بحث بشود.
موحدی ساوجی – بسم الله الرحمن الرحیم. در مورد توزیع عادلانه آبها که طرحش الان آمده است. من فکر میکنم کسانی که مخالفت میکنند تقریباً آن مثل معروف شامل حالشان است. میگویند. که بعضیها چهارشنبه را روز نحس میداند چونکه در آنروز فرض کنید یک وقت ضرری دیده اند . و بعضیها چهارشنبه را روز سعد میدانند. میگویند چهارشنبه روز خوبی است برای اینکه در آنروز چیزی گیرشان آمده است ما باید صرفنظر از شکایتها و اعتراضها که حالا باید دید بر حق بوده یا نبوده است اولا مسأله را بررسی کنیم و بعد کلیت موضوع و مصالح و نتایجی را که در بر دارد. من اطلاع دارم شکایتهائی را که از این گونه مسائل به کمیسیون اصل 90 رسیده است. اکثر شامل تلگرافهای بلند و بالای چند هزار تومانی است که اینرا یک مشت افراد حرفه ای و خیلی ثروتمند و خان وفئودال میتوانند بنویسند، افراد مستضعف و بیچاره و روستائی که معمولا از سواد هم بهره- ای ندارند و حتی پول ندارند که یک نامه یک تومانی بنویسند و راهش را هم بلند نیستند. اینها که این شکایتها را نمیکنند. من تقاضایم این است که در عین اینکه بعضی شکایات ممکن است واقعاً درست باشد نمایندگان محترم صرفاً تحت تأثیر بعضی شکایتها ونامه ها قرار نگیرند. و مسائل را با کلیت مطرح کنند. من خودم در منطقه ای که هستم میدانم، این مسأله انقلاب و اصلاحات ارضی، آثار و نتایج بسیار مثبتی داشته است و کسانی که مخالفش بودند معمولا کسانی بودند که در گذشته با غصب و با زور با جبر، حتی به خدا قسم خراب کردن خانه های روستائی و بعد به ثبت رساندن در اثر زد و بندها مالک صدها یا هزارها هکتار زمین و املاک مردم شده اند. (احسنت، احسنت) این است که (یکی از نمایندگان : خارج از بحث است) خیلی هم داخل بحث است. چون بقیه هم مطرح کرده اند.
محمد یزدی – آقای ساوجی به نمایندگان جسارت نکیند زیرا شما تحت تأثیر نامه ها و شکایات هستید.
ساوجی- جناب آقای یزدی خواهش میکنم شما توجه کنید. من جسارت نکردم من خواهش میکنم، شما  و بعضی مدرسین حوزه علمیه توجه کنند بیخودی بعضی کارها را انجام ندهند000
رئیس – آقای یزدی، آقای حسینی بگذارید حرف آقای ساوجی تمام بشود آقای موحدی شما در موضوع حرف بزنید.
موحدی ساوجی- ما جسارت به هیچکس نکردیم.
محمد یزدی – آقای هاشمی، آقای ساوجی جسارت نمودند بحث نامه و شکایت بزرگترین جسارت است یک نماینده مجلس نباید مورد جسارت قرار بگیرد.
رئیس – آقای یزدی بگذارید ایشان حرفش را بزند و مجلس را بهم نزنید آقای موحدی شما هم در موضوع حرف بزنید.
موحدی – آقای یزدی تابع هیچگونه مقررات مجلس نیستند به محض اینکه کسی حرفی میزنند که مطابق میل آقای یزدی نیست بلند میشود و اعتراض میکند و دخالت میکند آقای رئیس خواهش میکنم مجلس را برقرار کنید.
رئیس – آقای موحدی درموضوع آب حرف بزنید آقای یزدی اجازه بدهید ایشان حرفشان را بزنند.
موحدی ساوجی- اما در زمینه توزیع عادلانه این آبها و طرحی را که من الان در پیش رو دارم و دو سه بار هم با دقت خونده ام جز در بعضی موارد جزئی که باید اصلاح بشود هیچگونه مطلبی که خلاف شرع و عرف و قانون و دفاع از مستضعفین باشد درش نمی بینم برای اینکه در این طرح توزیع عادلانه آب کاملا آبها را به دو قسم تقسیم کرده است و گفته آنهائی هم که آب را حیازت کرده اند چه آبهای فوق الارضی و یا آبهای تحت الارضی این آبها مال آنها است در صورتیکه طبق موازین شرعی حیازت کرده باشند. هیچگونه مسأله که ما اینجا بخواهیم ناراحت باشیم ونگران باشیم نیست و من خواهش میکنم با دقت این طرح را بخوانید چون آقایان علماء و فضلاء توی مجلس فراوان هستند اگر یک ذره اش با مبانی فقهی ما اختلاف داشت بنده هم مخالفت میکردم.
طباطبائی نژاد- در مادة 7 دقت کنید.
موحدی – مادة هفت را هم البته من در مسأله اصلاحیه اش عنوان
خواهم کرد که ماده هفت همان مسأله اصلاح ارضی000
محمد یزدی – آقای هاشمی به ایشان بفرمائید از موضوع خارج نشوند.
رئیس – روی مواد وارد نشوید کلیات را بگوئید.
موحدی – این آقا نمیگذارد (اشاره به آقای محمد یزدی) که من صحبت کنم.
رئیس – شماحرفتان را بگوئید. آقای موحدی میکروفون در اختیار شما است، شما حرفتان را بزنید.
آقامحمدی- آقای هاشمی شما به آقای یزدی تذکر بدهید.
رئیس – تذکر دادم شما دخالت نکنید.
موحدی – بهر حال من حاضرم کسانی هم که به اصطلاح میخواهند روی مبانی فقهی بحث کنند، بیایند و بنشینیم با همدیگر جداگانه بحث کنیم اگر وقاعاً مخالف فقه اسلام است بنده هم میپذیرم ما که به اینجا آمده ایم که غیر مسلمان نیستیم، بنابراین خواهش میکنم بیخودی جو ایجاد نکنند. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
رئیس – مخالف بعدی.
منشی – مخالف بعدی آقای محمد شجاعی بفرمائید.
محمد شجاعی – بسم الله الرحمن الرحیم . اولا من در آن دو طرح قبلی که برادران بودند و مسأله کلی طرح و جزئیات طرح را من تا بحال خوب متوجه نشده ام که اصلا اصل طرح میگوئیم یا کلیت طرح؟ هیچکس هم فکر نمیکنم که مخالفتی داشته باشد با اینکه باید طرحی داشته باشیم برای توزیع عادلانه آب با آن همه مسائلی که همه میدانیم بنابراین با اصل طرح فکر نمیکنم کسی مخالف باشد بعد از این من از آقای هاشمی رفسنجانی و از همه برادران تقاضا میکنم که واقعاً برای همه ما روشن بشود که مخالفت با کلی طرح، یعنی با اصل طرح؟ که فکر نمیکنم مثلا اینجا افرادی جمع بشوند و یک طرحی را ارائه بدهند که اصلا صلاح نباشد که طرح باشد این کلی طرح جزئی طرح را من امروز هیج صحبتی ندارم. یعنی من نظراتی در مورد این طرح بعنوان مخالف داشتم باین معنا بعنوان مخالف که این طرح را من طرح عادلانه ای به آن معنا نمیدانم و البته با تصدیق مطالبی که آقای موحدی فرمودند هیچ مسأله خلاف شرع و خلاف موزاین اسلامی من در این طرح نمی بینم منتها در بعضی از جاها کوتاه آمده اند که به بعضی از آنها هم آقای دکتر هادی اشاره کردند یعنی مسأله آن عدالتی که در توزیع آب باید مراعات بشود از نظر موازین اسلامی خیلی بالاتر از این است و قهراً نظرات اصلاحی داشتم که معلوم هم شد اینها باید در شورهای بعدی به صورت پیشنهاد ارائه بشود اما من هنوز هم روشن نیستم که مخالفت با کلی طرح یعنی چه؟ یعنی بگوئیم که این نباید مطرح بشود. کسی پیدا میشود که این مسأله را بگوید. یا نمایندگان اینقدر فکر ندارند که متوجه باشند این طرح نباید اصلا ارائه بشود. من از آقای رفسنجانی خواهش میکنم که راجع به مفهوم این طرح توضیح بدهند. کلی طرح یعنی چه؟ در شور اول آن تابلو را آنجا میزند که مخالف و موافق اسم نویسی بکنند. یعنی با اصل طرح ، پس اصل طرح بفرمایید نه کلی طرح، کسانیکه با اصل طرح این موضوع مخالفند یا موافقند و فکر نمیکنم طرحی را نمایندگان ارائه بدهند که کسی مخالف با اصلش باشد. این خیلی بعید بنظر میرسد. بنابراین (یکی از نمایندگان: چرا اصلش خیلی ایراد دارد.) برادران اجازه بدهید من هنوز مطالبم تمام نشده. اولین بار است من صحبت میکنم دقت کنید که من چه عرض میکنم این طرح ابهامی دارد در همه مواد و تبصره هایش که اگر بدست مجریان بیفتد مسأله ساز میشود از همه جوانب بنابراین من با این طرح با کلیش مخالفم یعنی با همه مواد و تبصره هایش نه اینکه خلاف موازین است، عرض کردم ابهام دارد. کلیات دارد، جاهایی کوتاه آمدند. یعنی واقعاً عادلانه نبوده، مثلا آنجا که گفته دولت میتواند اجازه بدهد. حالا اینها باشد برای بعد، اجازه بدهد مثلا آنجا کانال کشی بشودو بعضیها نمیتوانند استفاده کنند. مگر با اجازه دولت یعنی دولت میتواند اجازه بدهد به تجاوز به حقوق دیگران این مفهومش چیه؟ آیا این وقتی بدست مجریان بیفتد اگر مجری خام و نپخته باشد و یا غرضی خدای نکرده داشته باشد یا متوجه نباشد از این کلمه مگر با اجازه دولت. آیا آن مجری سوء استفاده نمیکند؟ مسأله ساز نمیشود؟ بالاخره بهر صورت من آن نظرات و پیشنهادات اصلاحی که دارم باشد برای شور بعد ولی من از آقای رفسنجانی خواهش میکنم مخالفت با اصل طرح را توضیح بدهند که مخالفت با اصل طرح بعد از این یعنی چه؟ والسلام.
رئیس – خیلی متشکرم. ما از آقایانی که آئین نامه تدوین میکنند تقاضا میکنیم که همانطور که قبلا هم گفتیم این چند ماده را خیلی روشنتر بگویند چون آئین نامه نوشته است که در کلیات صحبت بشود. کلیات چیزی است که مبهم است.
یکی از نمایندگان- اجازه بدهید بیایم توضیح بدهم.
رئیس – اجازه بدهید روح قانون بنظر من اینست که اگر با اصل طرح و مسائل کلی که آنجا هست که در مجموع مجلس موافقت کرد. این طرح این قانون و کلیاتی که در آنجا هست با قطع نظر از آنچه که در ماده به ماده آمده بعد این مسائل در مذاکرات بعدی حل میشود، چون مذاکرات بعدی را در شور اول روشن نکردند و در شور دوم باید به آن برسیم، فعلا ابهام داریم ولی الان ما روی این خیلی بحث نداریم با روش گذشته مان این آخرین جلسه ماست که مربوط به این آئین نامه است انشاءالله د رجلسات بعدی آئین نامه این مسأله را روشن کرده و وضعمان روشن خواهد شد. بهتر است روی این الان وقت تلف نکنیم چون جناب آقای رجائی هم تشریف آوردند و قبلا جزو برنامه بوده که ایشان گزارشی از سفرشان بدهند  و نمیتوانیم زیاد وقت بگیریم. موافق بعدی آقای هاشمیان بفرمایید . ضمناً توجه بفرمائید که مجموعاً هفت دقیقه وقت برای موافقین مانده است.
هاشمیان- بسم الله الرحمن الرحیم. اولا تذکری دارم به آقایان هیأت رئیسه که چرا این طرح را قبلا بین نمایندگان توزیع نکردند؟
رئیس – این طرح تنظیم شده شاید بدست سرکار نرسیده است.
هاشمیان – تعدادی از نمایندگان را دیدم که میگفتند این طرح بما داده نشده.
رئیس – توزیع نشده و در محفظه میگذارند.
هاشمیان- حالا از این میگذریم. مسأله دوم: بنده بطور کلی مشورط به اصلاحاتی که در بعضی از این مواد باید انجام بگیرد، موافقم و آقایانی هم که مخالفت کردند آقای دکتر هادی و آقای رجائیان و دیگران، روشن بود که جهت مخالفت آقایان با کلیات مسأله و اصل طرح نبود برای اینکه آقای دکتر هادی در جزئیات بحثی داشتند که پیدا است کسی که در جزئیات بحثی دارد، نظرات اصلاحی نسبت به جزئیات دارد، نه کل طرح و اصل طرح. آقای رجائیان در قسمت اجرا بحث داشتند و مجلس دارد از حیثیت قانونگذاری خودش وارد میشودو بنظر من جای مخالفت با این طرح نمیتواند وجودداشته باشد البته اصل طرح و کلیاتش ، برای اینکه ما در جامعه خودمان عیناً می بینیم و وجود دارد که از این دو قسم آبی که در این طرح ذکر شده سوء استفاده فراوان شده و دارد میشود، و من در تبصرة 1 و 2 تذکری دارم و آن اینست که 000
رئیس – تذکرات را یادداشت کنیدو بفرستید.
هاشمیان – بله، اینجا که مطرح میشود آب را هر قدر حیازت کرده، بر اساس نیازی است که دارد این نیاز قابل بحث است، ممکن است نیاز را،
یکی از نمایندگان- راجع به جزئیات که نباید بحث کند آقای هاشمی.
رئیس – بله ، اینها را پیشنهاد کتبی بدهید، بعداً میخوانیم.
هاشمیان- پس صرف نظر میکنم از این جزئیات، و همانطوری که عرض کردم ما بایستی به این وضع نابسامان بهره برداری از آب که در کشور وجود دارد پایان بدهیم و بنظر من این طرح میتواند با اصلاحاتی که در آن بعمل میآید باین نابساامانی و ناعادلانه بودن بهره برداری از آب پایان بدهد و تذکری دارم به وزارت نیرو در ماة 8 که این تذکر را اجازه بدهید عرض کنم و آن اینست که ما الان در بعضی از شهرهای کشور رودخانه هائی داریم دائمی و یا نیمی از سال این رودخانه ها جاری هستند و الان برای احیای کشاورزی ما دست بدامن موتورآلات میزنیم که این خودش یک وابستگی بخارج است. بنابراین از وزارت نیرو تقاضا میکنم که برای اینکه از زمینها بدون اینکه وابسته از راه دیگری به بیگانگان بشویم مخصوصاً این سدهای ارزان قیمت را زود ببندند که کشاورزان بتوانند از این آبهائی که هرز میرود و بلااستفاده میماند، کشاورزان استفاده بکنند.
رئیس – بسیار خوب، مخالف بعدی سه دقیقه وقت دارد میتواند صحبت کند. آقای دکتر روحانی.
دکتر روحانی- بسم الله الرحمن الرحیم . دو مسأله است راجع به این طرح که حالا نمیدانم با سه دقیقه می شود گفت یا نه ؟ اولیش این است که اینگونه مسایل ، یعنی یک مسأله خاص کشاورزی، مسأله آب ، با توجه به اینکه همه این مسایل به هم مرتبط است ، زمینش ،باغش مرتعش ، عرض کنم جنگلش ، آبش ،‌ همه این مسایل باید در یک طرح جامعی بررسی بشود . اینکه ما یک کتی بدوزیم که فقط آستینش را درست کنیم که این امکن پذیر نیست . مسلماً این طرح مشکلات دیگری را به وجود می آ ورد و هیچ مشکلی را حل نخواهد کرد مگر اینکه کمیسیون کشاورزی با کمک دیگر کمیسیونهای مربوط بنشینند ، یک طرح جامعی را برای کشاورزی بریزند که یک جزئش هم آب باشد . تا همه مسایل حل بشود . به عقیده من طرح این جوری مشکلات را اضافه می کند . ( عده ای از نمایندگان : احسنت- احسنت ) و به همین دلیل هم در همان ماده اول کلمه اصلاحات ارضی آمده که حالا اسن واژه اصلاحات ارضی هم جالب نیست . اگر تقسیم اراضی یا مالکیت اراضی اسلامی بگویند بهتر از این کلمه اصلاحات ارضی است که رژیم سابق بکار می برد . حالا خود این ماده نشان می دهد که این مسایل به هم مرتبط است . مسأله دوم این است که من  خواهش می کنم از نمایندگان این طرح را تطبیق کنند با قانون مدنی ما . هیچ چیز اضافه جز  سه تا تبصره ندارد . مسأله آبی که به عنوان طرح توزیع عادله تیتر می خورد همه آن در هفت ماده آمده . تمام موادش جز ماده آخری که در واقع نحوه اجرا را پیش بینی کرده در قانون مدنی ما هست . چیزهای اضافی ، سه تا تبصره است آن ناقص است . تبصره اولی که جدید است  تبصره 2 ماده 2 است که در آنجا نوشته « مقداری که فرد می تواند حیازت کند باید متناسب با مقدار زمین و بقیه چیزها باشد » که این تبصره کانلاً مبهم است . و کار را مشکلتر خواهد کرد هم توزیع آب عادلانه که در آخر آمده ، هم متنایب با مقدار زمین ، نوع کشت همه اینها مبهم است این چیز جدید ، اولیش این است .
رئیس- وقتتان تمام شد . دومیش را هم به کمیسیون بدهید .
یکی از نمایندگان – درست است . بسیار خوب صحیح است . این ها جزئیلت است .
دکتر روحانی – نه فقط من اسم می برم . چیز جدید دوم تبصره 2 ماده 3 است و ماده 6 ، اینها مسایل نویسی است که این مسایل نو مشکلات درست می کند . بقیه مسائل هم در متن قانون مدنی ما وجود دارد . چیز تازه ای نیست .
رئیس- بسیار خوب . موافق آخری هم دو دقیقه وقت دارند می توانند صحبت کنند . آقای محمد خلیلی .
محمد خلیلی – بسم الله الرحمن الرحیم . همانطور که تعدادی از مخالفین هم گفتند با توزیع عادلانه آب ، به اصطلاح مخالفتی نداشتند و واقعاً با توجه به اینکه ایران منهای قسمت شمال کوههای البرز بقیه جاهای آن آبهای زیر زمینی و آبهای رو زمینی آن ، به طور کلی به علت میزان بارندگیش کم است . و یکی از مناطق خشک جغرافیائی هست . توزیع عادلانه آب لازم و حیاتی است . در خود منطقه کرمان که یکی از مناطق خشک کشور است . فرد هست که صدو پنجاه چاه عمیق دارد ، و روزانه یک میلیون تومان یا دو میلیون تومان در آمد این را ، کاش لااقل در خود مملکت خرج می کردند ، در کاباره های اروپا و آمریکا خودش و خانواده اش خوشگذرانی می کردند . حالا این چه جور عدالت اجتماعیست و ما نمایندگان مجلس چگونه باید این را اصلاح بکنیم ؟ آن دیگر بعهده برادرهاست . و باز هم این فرد با این قوانینی که الان هست . سالیانه ده تا ، بیست تا ، پانزده تا چاه می رود پروانه می گیرد مجدداً حفر می کند و سرمایه گذاری می کند . و تعداد زیادی هم کارگر و کشاورزی را استثمار می کند . بنده دیگر عرضی ندارم .
رئیس- آقایان موافق و مخالف صحبت کردند . اصل مسأله و کلیات هم روشن شد . و جزئیات مطلب و اصلاح مواد ، اضافه کردن ، کم کردن وکامل کردن طرح در پیشتهادها خواهد آمد و کمیسیونهای قضائی ، نیرو و کشاورزی با این طرح همکاری خواهند کرد  و نماینده دولت هم ، چون وزیر نیرو و وزیر کشاورزی الان نیستند که توضیح بدهند ما از مجلس می پرسیم که آیا مجلس موافق است ، که از کلیات بگذریم و وارد بحث در جزئیات بشویم ؟ که از کمیسیونها باز شروع می شود و در مجلس مذاکره ای نمی شود همانطور که قبلاً تذکر دادیم .
آیت – آقای هاشمی من یک اخطار از ماده 92 دارم .
رئیس- آقای آیت بفرمائید .
آیت – بسم الله الرحمن الرحیم . در مورد ماده 92 که چند بار هم اجرا نشد و من می خواستم تذکربدهم به علت متناقض بودن آئین نامه تذکر ندادم . اما مسأله این است که در مجالس گذشته هم باین صورت بوده . لایحه ای که مطرح می شد ، اول مثل همین لایحه از نظر کلی بحث می شد ، که آیا این اصلا مشکل را حل می کند یا نمی کند ؟ بعد از بحث رأی می گرفتند . اگر تصویب میشد که این لازم است . در همان شور اول ( این مورد توجه من است ) روی مواد و تبصره ها بحث می شود ، بدون رأی گیری . مثلا می گویند این ماده غلط است این ماده درست است . این تبصره غلط است ، این تبصره درست است . و در ضمن بحث پیشنهادها را هم می دهند . در حالی که در این مجلس تا حالا رعایت نشده ، یعنی بعد از تصویب کلیات بلا فاصله فرستادند به کمیسیون ، که صحیح نیست . یعنی بعد از اینکه شما رأی گرفتید و بر فرض که مجلس تصویب کرد ، بحث راجع به مواد و تبصره ها بطور کلی ، در همین شور اول باید صحبت بشود و پیشنهادها هم ضمن آن داده بشود . این را خواستم تذکر بدهم .
رئیس- متشکرم ، آقای آیت بفرمائید بنشینید تا من توضیح بدهم. این شبهه از روز اول بود. من خودم هم متذکر بودم. ماده آئین نامه را هم خواندم و گفتم بعد از مذاکره (کلمه مذاکره ای هم دارد که این حرف آقای آیت را تأیید میکند) چون هیچ حدی برای مذاکره ، کیفیت مذاکره ، در باره یک یک مواد تعیین نشده و این مجلس با شرایطی که ما داریم اگر بخواهیم برای هر یک از مواد بطور نامحدود، آنطوریکه در آئین نامه آمده، وارد بشویم. یک چیز بینهایتی برای یکچنین طرحی میشود. من آنموقع گفتم ما تا آخر این ماه که انشاءالله آئین نامه مان تعیین میشود. این روش را ، من از مجلس استفسار کردم مجلس مخالفت نکرد.گفتیم که ما این روش را فعلا ادامه میدهیم که با پیشنهادها  و مذاکرات در کمیسیون فلعا مسأله اجراء بشود تا در آءن نامه جدیدی که به مجلس میآوریم کیفیت مذاکره بعد از کلیات را مشخص کنند. که من یک حدی داشته باشم. بتوانم مجلس را ادراه بکنم والا هر ماده ای که مطرح بشود بهیچ دلیل نمیتوانم بگویم 50 نفر صحبت نکنند. برای هر بحثی که مطرح میشود باید کفایت مذاکرات بدهیم دوباره بحث بکنیم یک یا تضییع وقتی بود و من از ملجس هم استفسار کردم . مجلس با من موافقت کرد. مخالفتی نکرد. لذا فعلا امیدواریم که در این جلسات اول ماه آینده با آئین نامه جدیدمان دیگر این مشکل را نداشته باشیم . پس بنابراین ما الان از مجلس فعلا همین مقدار میخواهیم .
هاشمی سنجانی – آقای هاشمی یک تذکر کوچکی دارم اگر اجازه بفرمائید.
رئیس – نه دیگر تذکر نمیگیریم.
هاشمی سنجانی – تذکر خیلی کوچک.
رئیس – بفرمائید.
هاشمی سنجانی – و آن اینست که در این طرح اصلا عنوان مالک بودن آب هیچ مطرح نشده است. هم در بند اولش و هم در بند دومش برای این اولویت قائل شده اند.
رئیس – آقای هاشمی همین را طبق یادداشتی پیشنهاد بدهید که به کمیسیون برود و خودتان هم بروید و دفاع بفرمائید.
صلواتی – من هم تذکری دارم.
رئیس- این تذکرات را میخوانیم . اجازه بدهید، آقایانی که موافقند ما از کلیات بگذریم و وارد بحث در مواد بشویم، هیچ چیزی تصویب نمیشود غیر از وارد شدن در بحث اصلی قضیه آقایانی که با انتقال از کلیات به بحث در جزئیات و مواد موافقند قیام بفرمایند. قبلا هم بگویم تعداد حاضرین 182 نفر هستند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا پیشنهادات قرائت میشود.
منشی – پیشنهاد آقای صلواتی.           در مورد ماده 7 از هیأت 7 نفره نام برده شده، در شرایط فعلی چون اجرای قوانین این گروه در بعضی موارد با سوء نظر تعبیر شده مستقیماً وزارت کشاورزی اقدام نماید.
منشی – پیشنهاد آقای جلالی.           پیشنهاد میشود متن ماده 3 طرح پیشنهادی در مورد آبهای تحت الارضی

که ناظر بر اولویت دادن به کسانی که کاری بر روی زمین برای استفاده از آبهای زیرزمینی انجام داده اند میباشد یا مطلقاً حذف در موضوع ماده مزبور نیز مشمول تبصره 5 ماده 2 طرح یاد شده شود و یا کم و کیف کار انجام شده بر روی زمین برای بهره برداری از آب که موجب اولویت در استفاده از آبهای زیرزمینی میشود دقیقاً روشن و منظور بشود در غیر اینصورت بعلت ابهام موجود در میزان کار انجام شده که موجب اولویت است برای سوءاستفاده متمکنین و قدرتمندان باز خواهد شد.
منشی – پیشنهاد آقای محمد رضا عباسی.        ریاست محترم مجلس شورای اسلامی،      این طرح حاضر در مورد توزیع عادلانه آب میباشد برای رفع هر گونه شهبه از دخالت دادن موضوعات دیگر که باید در جای خود مورد مذاکره مجلس قرار گیرد صرفنظر شود علیهذا پیشنهاد میشود ماده 1 و 7 حذف و تنها راجع به تقسیم آب مذاکره شود.
منشی – پیشنهاد آقای عباسی نماینده میناب.        ریاست محترم مجلس شورای اسلامی،      طرح توزیع عادلانه آب که از طرف جمعی از نمایندگان تقدیم شده است مستلزم اصلاحاتی است که ذیلا به عرض میرسد.
یک: مادة 1 و دو دولت اسلامی طبق شرایط و ضوابطی که حافظ منافع کشور باشد و به تصویب مجلس برسد اجازه استفاده از آنرا میدهد.
دو: تبصرة 1- هر فردی مالک آن مقدار آبی که حیازت کرده است میباشد مگر اینکه این از طریق غیر مشروع باشد مانند وابستگی به رژیم سابق و مانند.
سه: تبصرة 2- و کسانیکه تا قبل از ابلاغ عمومی این تصویب بیش از حد نیاز از طریق مشروح حیازت کرده اند مازاد بر احتیاج را دولت به دیگران واگذار و هزینه مصرف شده جهت حیازت میان بهره برداران توزیع میشود.
4- تبصرة 4- جمله مگر با اجازه دولت زائد نمیباشد چه دولت هم نمیتواند با صدور اجازه بکسی بدیگری زیان وارد سازد.
پنج : مادة 30- آبهای موجود در ملک جنبه مالکیت دارد خواه مالک زمین جهت استفاده از آن عملیاتی انجام دهد یا خیر اما اگر آبهای زیرزمینی ملک مزبور بیش از اندازه نیاز مالک باشد و دیگران احتیاج به آب داشته باشند و راه رفع نیاز منحصر به همان آب است با پرداخت ما به ازائی به مالک استفاده بلامانع است و آن مابازاء میان دیگران توزیع شود.
شش: تبصرة 1 و 2 نیز با توجه باصلاحیه فوق مورد توجه قرار گیرد.
هفت : مادة شش: در مورد آبهای روی زمین مانند دریاها و رودها و نظائر صحیح اما آبی که با حفاری مورد استفاده قرار گیرد وضع مالیات بر چنین آبی صحیح نیست.
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی،      طرح توزیع عادلانه آب اضافه بر قبلی اصلاح زیر نیز پیشنهاد میشود.          مادة هفت ، موضوع تأسیسات و ماشین آلات و تقسیط هزینه: هزینه اینگونه تأسیسات در صورتیکه آب استخراجی بیش از حد نیاز مالک این است باید یکجا به مالک پرداخت شود اگر کسانیکه پس از توزیع سهم ببرند قدرت پرداخت ندارند دولت پرداخت نموده از ذیسهام بعدی وصول نماید.
منشی- پیشنهاد آقای بهشتی
پیشنهاد:      در مادة 7 به هیأت 7 نفره اجازه داده شده است که تأسیسات و ماشینهای آبیاری موجود در اراضی واگذاری را به اشخاصی که زمین به آنها واگذار شده ، بدهد و قیمت را از آنها دریافت و به صاحبان تأسیسات و ماشینهای آبیاری واگذار کند.          پیشنهاد میشود که این موضوع به ولی امر محول شود تا اگر صلاح بدانند با اختیاراتی که از ولایت فقیه استفاده میشود، اجازه آنرا صادر کنند.
منشی – پیشنهاد آقای فدائی:
پیشنهاد به کمیسیون کشاورزی:
1- همانگونه که برای اجرای تقسیمات زمین یک هیئت 7 نفره قرار داده شده است و آنهم با نظر ولایت فقیه که دستور به اجرا دهند در این طرح نیز باید مفسر و دستور به اقدام دهند.
2- تبصرة 2 از مادة 2 با مادة 3 مخالف به نظر میرسد زیرا در تبصرة 2 از مادة 2 آمده است که مقدار حیازت باید با کم و کیف زمین متناسب باشد و در مادة 3 برای کسی حق قائل میشود که حتی زمین هم نداشته باشد . مادة هفتم مبهم است و باید روشنتر ارائه شود.
منشی- پیشنهاد آقای مصطفی تبریزی:         به تبصرة 3 اضافه شود،        با توجه به روح اصل 49 قانون اساسی اجازه اولویت در حیازت به شرطی مقبول است که کیفیت حیازت در گذشته اسلامی بوده باشد یعنی حیازت به وسیله کشاورز انجام گرفته باشد نه با زور سرمایه و از طریق استثمار واجیر کردن دیگران.
منشی – پیشنهاد آقای حاج سید جوادی.       پیشنهاد:      نظر به اینکه جمله (دولت اسلامی اجازه استفاده از آنها را داده است) در مادة 2 مفهوم نیست حذف شود یا منظور بیشتر توجیه گردد.       در تبصرة 1 اجازه حیازت ذکر نشده و بطور اطلاق صاحب آب حق حیازت دارد ولی در تبصرة 3 حیازت کننده باید اجازه بگیرد این دو موافق هم نیستند.       در تبصرة 5 اگر کسی سابقه حیازت آب دارد بطور خود بخود این تبصره از بین میرود در صورتیکه حیازت باید طبق موازین و مقررات این قانون باشد. تبصره را بیشتر واضح و روشن کنند.      در مادة 3 در جمله (اگر کسی روی آنها کاری انجام داده باشد) باید تجدید نظر کرد و باید گفت (اگر کسی با رعایت مقررات روی آنها کاری انجام داده باشد ) یعنی اگر با اجازه دولت اقدام کرده باشد.
منشی – پیشنهادات آقای شهرکی ،         پیشنهادات :
1- قوانین موجود در این زمینه بررسی شود.
2- بهتر است برای مسئله ای به این مهمی دولت با توجه به مشکلات موجود لایحه ای تنظیم و به مجلس تقدیم نماید.
3- مسئله تقسیم آب مسئله بسیار پیچیده ای است و بایستی با بررسی خیلی عمیق در مناطق مختلف برای آن قانونی تصویب نمود.
منشی – پیشنهادات آقای عباس حیدری،      پیشنهادات زیر جهت ارائه به کمیسیون کشاورزی عمران روستائی تقدیم میگردد.
1- پیشنهاد میگردد در مورد استفاده از قنوات با توجه به قوانین عرفی محلی در مورد مالکیت و بهره بردرای و هزینه نگهداری وعمران قنوات مطالعه بیشتری انجام و مطرح گردد.
2- در تبصرة 4- جمله مگر باجازه دولت حذف گردد. یا به طور کامل اصلاح گردد.
منشی – پیشنهاد آقای باغانی:       بسمه تعالی،
اشکالاتی در طرح از نظر اسلامی بنظر میرسد.
1- در طرح ذکر شده در بند الف آبهای که بصورت رودخانه و چشمه جاری است ملک کسی نیست با اینکه اگر چشمه در ملک کسی جاری شود ملک او خواهد بود و نمیتوان از و گرفت ببهانه اینکه چون کسی دخالت در اجراء او نداشته ملک کسی نیست دیگر اینکه در بند ب گفته شده اگر کسی چاهی و قناتی جاری کرد باید متناسب با مقدار زمین استفاده کند مازاد بدیگران واگذار شود با اینکه از نظر شرع قناتی را کسی که جاری کرد از اوست و ملک اوست و نمیتوان از او گرفت و همچنین چاه.
رئیس – اگر آقایان اصراری ندارند، بقیه پیشنهادها را در جلسه بعد میخوانیم یا اینکه ده دقیقه وقت را اضافه میکنیم تا برای صحبت آقای رجائی وقت کافی باشد. آقایان، گفتم اولا کوتاه بنویسید ثانیاً دیگر پیشنهاد ندهید. میتوانید جداگانه پیشنهادهای تان را به کمیسیون بدهید آقای الویری پیشنهاد را بخوانید.
منشی – پیشنهاد آقای حسن روحانی:
در مادة 1 بجای کلمه «اصلاحات ارضی» واژه «مالکیت اراضی اسلامی » یا «تقسیم زمین » بکار برود.
تبصرة 2 مادة 2 بسیار مبهم است و جزئیات آن مشخص شود.
تبصرة 5 مادة 2 بر اساس نیاز مبهم است و طبق طرح نیاز تفسیر شود.
تبصرة 2 مادة 3 مازاد بر احتیاج نیاز به تفسیر دارد و طبق موادی توضیح داده شود.
تبصرة 1 مادة 6 بجای مالیات مربوطه محسوب میشود در اینمورد با کمیسیون دارائی و بودجه تبادل نظر شود.
در مادة 7 توسط هیأت هفت نفره چون این هیأت عملکردش در بعضی موارد جالب نبوده مقام دیگری مسؤول خواهد بود.
رئیس – دلیلهایش را نخوانید فقط پیشنهادات را بخوانید.
منشی- پیشنهاد آقای موحدی ساوجی:
تبصرة 1 مادة 2- هر فرد مالک و صاحب آن مقدار آبی است که طبق موازین شرعی و قانونی حیازت کرده است.
تبصرة 3 مادة 2- کسانی که تاکنون از آبهای فوق با حیازت استفاده میکردند اکنون در ادامه استفاده حق اولویت دارند.
تبصرة 2 مادة 3- مازاد بر احتیاج باید متناسب با هزینه های انجام شده و برآورد و نظر هیأت هفت نفری و دادگاه انقلاب تقدیم و به نیازمندان واگذار گردد. در مفاد مادة 4 و تبصره آن قنوات هم اضافه شود.
مادة 6 – بهره برداران از آب موضوع همان مادة 6 باید مالیاتی متناسب با نوع کشت و مقدار آب و میزان درآمد بپردازند. ماده دیگری برای دقت بیشتر در اجرای صحیح به طرح اضافه شود.
 مادة 9- این طرح توسط گروهی که شامل یک روحانی مبارز و یک نفر از اداره کشاورزی و حاکم شرع و هیأت هفت نفره و دو نفر معتمد محل قابل اجراء است.
منشی – پیشنهاد آقای گلزاده غفوری:
در تبصرة 1 مادة 2- کلمه «صاحب » حذف شود و بجای آن متصرف گذاشته شود در تبصرة 3 ماده 2 بعد از حیازت این قید اضافه شود که در راه تولید مستقیم با مباشرت.
در تبصره‌4- تکلیف کانالهای زده شده از قبل مشخص شود. تهیه و تنظیم آئین نامه های اجرائی لازم در مواردی نظیر توزیع عادلانه پیش بینی شود و تشخیص اثر گذاشتن حفر چاه دوم در چاه قبلی.      مسؤولیت اجرای این طرح قانونی مشخص شود که مثلا وزارت کشاورزی یا نیرو که مسؤول اجرای آن هستند.
منشی – پیشنهاد آقای یدالله سحابی :       در ذیل تبصرة 4 مادة 2 بجای «مگر با اجازه دولت » نوشته شود در صورت الزام واجبار به کانال کشی کسر آب اخذ شده با مطالعات علمی و فنی در محل مصرف سابق بوسیله چاه عمیق و یا قنات وغیره تأمین میشود.
منشی- پیشنهاد آقای یوسفی:      پیشنهاد میشود که مسأله خرید و فروش آب عادلانه و اسلامی هست و یا نه؟ روشن شود. با توجه به اینکه عده ای با سرمایه گذاری در حفر چاهها میلیاردر شدند واگر میتوانند عده ای آب را بفروشند آیا شرعی است.
رئیس – پیشنهاد را بخوانید ، شما قبلا پیشنهادها را مطالعه بکنید.
منشی- پیشنهاد آقای مصطفی تبریزی:       به تبصرة 1 اضافه شود در حیازت آب خود فرد باید شرکت کند. و اگر برای اینکار اجیر بگیرد حقوق ناشی از حیازت را از دست میدهد.
منشی- پیشنهاد آقای سید حسین موسوی تبریزی:      این طرح توزیع آب پس از تصویب قانون مربوطه به اراضی کشاورزی باشد وگرنه مشکلات بیشتری ایجاد خواهد کرد.
منشی – پیشنها د آقای مجید انصاری:
تبصرة 3 از مادة 2 به تثبیت کامل نظام فئودالی می انجامد لذا باید نسبت به کسانی که قبلا حیازت کرده اند حدودی قائل شد.
2- حیازت نسبت به آینده نیز باید تحت حدود و کنترلی باشد و اگر نفس حیازت مالکیت بیاورد بدون حدود و قانون باز به استثمار و نظام قدردانی می انجامد.
منشی- پیشنهاد آقای جلالی:      مالیات مقرره در مادة 6 فقط شامل آن دسته از مالکین غیر بومی و کسانی شود که از نقاط دیگر برای اکتساب بهتر به محلی عزیمت مینماید و زارعین و روستائیان حریم آبهای مزبور از شمول مالیات مقرره مستثنی شوند.
منشی – پیشنهاد آقای محمد شجاعی:
درتبصرة 1 مادة 2 بجای کلمه صاحب اینچنین آورده شود: که اولویت ، حق استفاده خواهد داشت.
در تبصرة 4 مادة 2 روی کلمه «مگر با اجازه دولت» دقت شود و بنظر میآید که حذف گردد.
در تبصرة 3 مادة 2 ابهامات اصلاح گردد، ابهامات مسأله ساز از همه مواد تبصره ها برطرف گردد.
منشی – پیشنهاد آقای ارومیان :
در مادة 2 از بند الف توزیح داده شود بر ا ینکه هر گاه چشمه طبیعی در ملک شخصی کسی باشد اختصاص به او دارد و اضافه را حق دارد که بفروشد.
تبصرة 32 از بند ب – مازاد از احتیاج را خود شخص با هزینه عادلانه در اختیار دیگران میتواند بگذارد و هر گاه اجحاف کند دولت حق تعیین را دارد.
در مادة 7- ماشینهای آبیاری موجود در اراضی مال خاص مالک است مگر به رضایت او خریداری و یا اجازه بها پرداخت شود و تقسیم هفت نفری مدارک نیست.
در مادة 3- بجای «برای و حقی بوجود خواهد آمد » نوشته شود «مالک آن خواهد بود».
امامی کاشانی – وقت آقای رجائی (نخست وزیر) دارد میگذرد، پیشنهاد ها را بعد از صحبت ایشان بخوانید.
شاه آبادی – پیشنهادها را به کمیسیون بفرستید.
رئیس – خیلی خوب، بقیه را جلسه بعد بخوانید ، آخر این تغییر برنامه است.
محمد یزدی – در باره قبلی هم همین کار را کردیم.
رئیس – چون آقای نخست وزیر هم تشریف آورده اند که جزء برنامه بوده است، و وقت هم دارد تمام میشود بنابراین ما از مجلس اجازه میگیریم کسانی که موافقند بقیه این پیشنهادها را در جلسه بعد بخوانیم قیام بکنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای رجائی ، از مسافرتشان تشریف آوردند 111 نفر از نمایندگان مجلس نامه ای بمن نوشته اند که دو سه سطر است آنرا میخوانم بعد ایشان صحبتشان را میفرمایند.
جناب آقای هاشمی ریاست محترم مجلس شورای اسلامی ،        ما نمایندگان مجلس شورای اسلامی امضاءکنندگان زیر درخواست داریم تا در برابر سخنرانی پر محتوا و مؤثری که آقای نخست وزیر در سازمان ملل داشتند و دقیقاً مواضع مکتبی، سیاسی انقلاب اسلامی را تبیین کردند و گفتارها و مصاحباتشان تجلی مقلد امام بودن بود طی بیان کوتاهی رسماً تقدیر بعمل آید.       ما این درخواست را میپذیریم و از زحماتی که نخست وزیر محترممان در این سفر کشیدند و بیاناتی که کردند و اثراتی که در جو بین المللی ایجاد کردند تشکر میکنم وامیدواریم خداوند، جزای اخیر به ایشان و به همه خادمین اسلام و انقلاب عنایت بکند حالا تشریف بیاورند گزارششان را بدهند.
یکی از نمایندگان – این نظر تمام نمایندگان بوده است.
رئیس – آقایان، اینرا باید تمام نمایندگان بگویند یعنی نظر کسانی هم هست که امضاء نکرده اند.
معادیخواه- بعنوان تمام نمایندگان بخوانید.
نجفی – چنین نامه ای که نوشته شد ما اصلا خبر نداشتیم.
رئیس – یعنی بعضی از آقایان خبر نشدند آقای رجائی بفرمائید.
7-گزارش آقای رجائی نخست وزیر در باره سفرشان به سازمان ملل، الجزایر و لیبی.
رجائی (نخست وزیر)- بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدالله الذی هذینا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدینا الله» خدا را شکر میکنم به اینکه با نداشتن تجربه در این مسأله لبخند امام و بیانات برادران و خواهران نمایندگان دلیل

بر این بود که خداوند توفیق داد و آنچه که در برخورد با نمایندگان و مثلا مقامات بین المللی شنیده بودم مورد تأیید مجلس و امام قرار گرفته، چونکه آنها هم حرفهائی میزدند و مثلا میگفتند که «ما فکر نمیکردیم اینطورها باشد» من فقط عرض کنم که نگرانی من در این بود که خدا ، امام ، امت، مجلس ، نسبت به این حرکت چگونه مثلا اگر این تعبیر در باره خدا درست باشد اظهار نظر میکنند.      امیدوارم خداوند به همة ما توفیق بدهند که آن مقداری هم که نقص داریم در آینده انشاءالله رفع کنیم البته مناسب بود که در اولین فرصت، من خودم برنامه ام این بود که صبح سه- شنبه که وارد ایران میشوم مستقیم بیایم مجلس، و گزارش کنم حقیقتش این است که باز همانطور که یکبار عرض کردم در این مسائل کاملا ناشی هستم و نمیدانستم که اصلا میشود از آنجا یک سره آمد اینجا، حرف زد یا نه ولی همانطوریکه اطلاع دارید تقریباً تمام آنچه که در این سفر گذشت در مصاحبه های مختلف و در رساله ها منعکس شده است. بنابراین من فکر میکنم که گزارش را به آن معنا که معمول است اگر دوستان اجازه میدهند به آن تفصیل بیان نکنم و مقداری از وقت را برای نظرات و پیشنهادها و احیاناً راه حلهائی که برای مسائلمان داریم بگذارم و دولت را ارشاد کنید. من همینقدر عرض کنم که خیلی تلاش شده بود که این سفر را، هدفش را ، منحرف کنند و تبلیغات بسیار وسیعی کرده بودند که این سفر ظاهرش برای سخن در شورای امنیت است ولی باطناً برای مذاکره با مقامات آمریکائی است. خدا همچنان که از ابتدای انقلاب یار انقلاب بود در اینجا هم این مکرشان را علیه خودشان کرد و هر چه تبلیغ کرده بودند وسیله ای شد برای بهــره برداری بیشتر جمهوری اسلامی و من کاملا شاهد بودم که این حرفهائی که آنها زده بودند در جو موجود در نیویورک مؤثر بود و هر چه بیشتر از آن جو الحمدالله استفاده کنم. ولی من شخصاً معتق بودم که ما یک پیامی داریم و انقلابی، و میبایستی بر اساس آن حرکت بکنیم واگر نمیپسندیدند که اتفاقاً انیطور نبود مسأله ای نبود چونکه بنای ما بر این نبود که هر کاری آنها میکنند آنرا ما بپسندیم، بنابراین بود که ما کار خودمان را انجام بدهیم چه نپسندند و چه نپسندند. دبیر کل سازمان ملل بیشتر روی مذاکره برای آتش بس و رعایت مقررات و قوانین اینها تکیه داشت ما هم همان حرف معمولی خودمان را میزدیم که صحبت در این جنگ بهیچوجه با ایران نیست بلکه باید رفت به متجاوز گفت که :      اولا تجاوز را قطع کن و به حالت قبلی برگرد و بعد هم محاکمه- اش کرد که چرا تجاوز کرده با قبول مثلا این همه مراجع بین المللی !، این جمله در ابتدا برایشان خیلی سخت بود همه جا حتی در کشورهائی که بعداً رفته بودم ولی خوب یک مقدار که توضیح میدادم مسأله برایشان روشن میشد که واقعیت همین است.       من همه جا در مذاکره راجع به جنگ همان حرف کلی را زدم که هر کس که میخواهد صحبتی بکند باید برود با عراق صحبت بکند چون آن متجاوز است. ما مسأله مان را بیاری خدا و به همت مردممان در میدان جنگ حل میکنیم و خدا را شکر میکنیم که همة نیروهای انقلابی و متعهد ، پشتیبان این صحبت بودند . و هر روز خبرهائی که میرسید مؤید این طرز فکر بود. در برخورد با برادران مسلمان همان آیه ای که مورد استناد امام و بیشتر برادران قرار گرفته بود ما هم آنجا مطرح میکردیم و آنجا قدرت سخن قرآن بود که اضافه میشد بر همة نیروهائی که پشتیبان ما بود و راهگشای ما بود در بسیاری از موارد که مسأله برایمان مبهم میماند.      تقریباً مسأله ناگفته ای نمانده است خواهش میکنم اگر برادران سؤالی دارند که توی صحبتها و مصاحبه ها روشن نشده است بفرمایند من جواب بدهم.
یکی از نمایندگان : آن آیة را بفرمائید آقای رجائی.
رجائی- بلی ، «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم . و ان طائفتان من المؤمنین اقتتلو فاصلحوا بینهمافان بغت احدایهما علی الاخری فقاتلوا التی تبغی حتی تفیء الی امرالله » وقتی برای شاذلی این آیه راخواندم فهمید که میخواهم چه بگوئیم و همچنین برای سفرای آنها که در نیویورک بودند و برای خیلیها که در این زمینه میآیند.
رئیس – جنابعالی ، مطلب خاصی ، خودتان ندارید؟
رجائی – چرا من هم چند مطلب دارم، اولا حدود هفت لایحه است که از تصویب هیأت دولت گذشت که تقدیم مقام ریاست میکنم.
رئیس – بسیار خوب ، عناوین این لوایح را بگوئید بعد به کمیسیون ارجاع  میشود.
دکتر سحابی – جناب آقای هاشمی، ممکن است همه آقایان مطلع نباشند که آقای نخست وزیر در آنجا چه فرموده اند؟ حداقل اصول مطالب و موضوعهائی که در آنجا مطرح شده و جوابهائی که شنیده اند و آنچه را که از دریافت خودشان است، مجلس اطلاع داشته باشد. قناعت نکنند به اینکه ما از طریق رساله ها و روزنامه ها مطالب ایشان را شنیده ایم و خوانده ایم اینجا حق است، اقلا تمام موضوعهائی که در آنجا مطرح شد و بیان کرده اند به اطلاع مجلس برسانند.
رئیس – آقای دکتر سحابی، پیشنهاد میکنند ایشان رئوس مطالبی را که آنجا گفته اند برای مجلس هم بگویند و منتظر نباشند که ما از رسانه ها بخوانیم.
موسوی خراسانی – مطالبی را که در جواب آنها گفته اند بفرمایند.
رئیس – اگر خاطرتان هست یک فهرستی از مطالب را بفرمائید، که در مجلس هم منعکس بشود.
یکی از نمایندگان – مذاکراتی که با دبیر کل سازمان ملل داشته اند هم بیان بفرمایند.
رئیس – کلیات مسائل را که مطرح کردید بیان بفرمائید.
رجائی – به محض ورود به نیویورک در آن دفتری که ظاهراً «رزیدانس» میگویند، در آنجا همه هیأت شب را تا صبح گذراندیم . دبیر کل سازمان ملل دعوت کرد که یک ملاقاتی با ایشان داشته باشیم. در آنجا دبیر کل ضمن یک مقدمه ای گفت که شما سیاست تان را برای ما روشن نکردید. ما نمیدانستیم که چه موضع گیری باید بکنیم. برایشان گفتیم ه علتش این است که ما برای شما یک قدرت اجرائی قائل نیستیم و حتی از اینکه یک تشکیلاتی به این عظمت بوجود آمده و کمترین قدرتی برای اجرا ندارد حداقل گذشته تان اینجوری نشان میدهد ، خیلی متأسف هستیم. و الان هم شرکت ما در شورای امنیت بهیچوجه هیچگونه تقاضائی برایش ندارد. ما فقط برای بیان آنچه در کشورمان میگذرد به شورای امنیت آمدیم.      پرسیدند که ما به نظر شما چه کار میتوانیم بکنیم؟ گفتم به نظر من میتوانید تشکیلاتتان را عوض کنید. برای اینکه شما دارید اثری ندارد. ایشان ضمن تأیید این مسأله گفتند که ما خیلی تغییر دادیم . و از جمله ده تا یازده نفر عضو کشورهای ضعیف را هم به اعضای شورای امنیت اضافه کردیم که البته من برایشان توضیح دادم که این اضافه کردن دردی از درد کشورهای ضعیف را دوا نمیکند. بخصوص با داشتن حق «وتو» شورای امنیت چیزی جز تشریفات نیست. مقداری برایشان صحبت کردم گفتم که الان وقتی من میآمدم شنیدم که در کرمانشاه ، ارتش عراق فرزندان ما را در مدرسه بمباران کردند. شما وقتی این حرف را میشنوید اشکتتان میآید اما وقتی به قدرتتان مراجعه میکنید هیچکاری نمیتوانید بکنید و این برای کشوری که زیر آتش جنگ است درست نیست که از صدها فرسخ بیاید اینجا برای شما یک جمله ای بگوید که اشکتان بیاید و دومرتبه برگردد.       بنابراین یک موضع نسبتاً معترضی داشتم نسبت به آقای دبیر کل از اینکه چرا این تشکیلات را برای یک کاری بی خاصیتی معطل کرده اند. البته ایشان منتظر شدند که تا سخنرانی شورای امنیت تمام بشود و بعد جوابشان را بدهند. به من این حرف را نزدند. موقع تشکیل جلسه بود وارد جلسه شدیم و شروع کردیم. مشکلی که ما در شروع داشتیم مسأله ترجمه بود چون که ما دیر رسیدیم آنجا و دوستان موفق نشدند ترجمه کند بنابراین متن سخنرانی در اختیار اعضاء نبود. من ناچار شدم که خیلی آهسته بگویم . دوباره ترجمه میشد یک بار ترجمه میشد به زبان فرانسه بعد از فرانسه به زبانهائی که در آنجا معمول است. رئوس مطلب در آنجا باز هم همین بود که ما کشورمان زیر آتش و خون و قساوت یک کشور متجاوز قرار گرفته است وعراق با اینکه میتوانست از بسیاری از راههای مسالمت آمیر استفاده کند برای حل مسأله ایکه احیاناً اختلاف داشته باشد. امابدون اینکه رعایت این مراحل رابکند به کشورماحمله کرد ما در آنجا گفتیم که کشورهای بزرگ مثل آمریکا عراق را کمک میکنند کمک مستقیم و یا کمک غیرمستقیم . ما در آن جا گفتیم که اگر عراق با دولت و یا رئیس جمهور اختلاف دارد بهیچوجه دلیل بر این نمیشود که بر سر مردم بی دفاع ما بمب بریزد ما در آنجا گفتیم که این شورای امنیت نمیتواند جوابگوی مراجعات کشورهای تحت ستم باشد تاریخش اینطوری نشان میدهد. بالاخره گفتیم که ما فقط برای بیان مظلومیت مردممان اینجا آمدیم ولی دقیقاً اعتقاد داریم که مشکل را به دست مردم خودمان در میدان جنگ حل خواهیم کرد. از آن سخنرانی تقریباً الان چیز دیگری خاطرم نیست. بعد از سخنرانی هم قرار بود نماینده عراق صحبت بکند من به عنوان اعتراض جلسه را ترک کردم و بعد یک مصاحبه مطبوعاتی بود مصاحبه مطبوعاتی مفصل بود بعلت تبلیغاتی که آمریکا کرده بود روی ضابطه برقرار کردن و مسائلی نظیر آن. آنجا رفتیم و گفتیم از سؤالاتی که مربوط به گروگانها باشد جوابشان را معذوریم.      البته آنها خیلی ناراحت شدند چون تقریباً برای آن آمده بودند و میرفت که اصل مصاحبه تعطیل بشود ولی بالاخره آنها راضی شدند به اینکه سؤال غیر گروگانها را بکنند. آن جلسه در آن شب به انواع سؤالات در رابطه به جنگ دادیم. منزوی بودن را ما گفتیم که برای ما مشهور بودن بین مردمی که در دنیا مشهور هستند و یا با آنها در یک جلسه نشستن را ما نه تنها برایش اهمیتی قائل نیستیم بلکه هیچ اصرار نداریم. ما بین آنهائی که با انقلابمان همفکر و هم خط هستند باید باشیم که هستیم و در این جهت هم ما احساس انزوا نمیکنیم. ما یقین داریم که در کشورهائی که مردم آزاده وجود دارد آن مردم دلشان با ما است. حالا اگر کسی بپرسد که چرا آنها عکس العمل نشان نمیدهند جوابش خیلی روشن است که عکس العمل همیشه از مجاری دولتی خواهد بود که آن دولت هم بعلت ماهیت خودش اجازه نمیدهد که مردم آنجا با ما همدردی کنند تا معلوم بشود که ما نه تنها در یک کشور بلکه به اعتقاد من در کلیه کشورهای جهان در قلب مردم آزادیخواه جا داریم. آن مصاحبه در آن شب تمام شد در عین حال من به آنها گفتم که علت اینکه راجع به گروگانها صحبت نمیکنم سابقه شما خبرنگاران است اگر این مصاحبه امشب را درست منتشر کنید فردا میآیم در باره گروگانها هم صحبت میکنم مطلب را قول دادندو قول گرفتیم ورفتیم.       شب دوستانی که نگاه کرده بودند به رسانه های گروهیشان مثل تلویزیون و رادیو اطمینان دادند که نسبتاً گر هم کامل پخش نکردند بدون انحراف پخش کردند. به این جهت فردا صبح در جلسه مصاحبه مربوط به گروگانها شرکت کردیم راجع به گروگانها من مهلت ندادم که آنها سؤال کنند خودم یک ترتیبی داده بودم که حال اتفاقاً همراهم هست. گفتم که اولا این مصاحبه یک کلی است که شما اگر بخواهید جزئی از آنرا پخش نکنید یا فقط جزئی از آنرا پخش کنید گویا نیست و به اعتقاد من یک خیانتی است به کل جریانی که برای آن اینهمه سرو دست میشکنید و بعد به این ترتیب مسأله را جلو بردم: یکی اینکه اصل گروگانگیری به وسیله یک گوره یا دولت یا یک عده معینی صورت نگرفته است. بلکه آنها گروگان تمام مردم یا اکثریت مردم ایران هستند. و آنجا گفتم که این را مردم ما با راهپیمائی های مفصلی که چه در تهران و چه در شهرستانها انجام دادند تأیید کرده اند. مطلب دوم اینکه این گروگانگیری باین علت بوده که ما سالهای سال تحت ستم این ابرقدرت بودیم و میخواستیم اینرا داد بزنیم و به مردم دنیا بگوئیم. هیچ وسیله ای بهتر از این به تصدیق آنهائی که در این مسائل کار کرده اند وجود نداشت و ما امروز بیشتر به حقانیت این مسأله واقف شدیم که برای رساندن صدای مظلوم مردم ایران این اگر بهترین نبود یکی از بهترین بود چون ما از راههای دیگرش اطلاع نداریم. ولی بهرحال من در آنجا از موضع بهترین وسیله صحبت کردم و گفتم که این حق ما بود که اعلام کنیم و اینرا یک وسیله ای گرفتیم که بسیار وسیله خوبی هم بود.       سوم گفتم که آمریکا و اکثر کشورهای متجاوز دنیا از سفارتخانه شان بعنوان «جاسوسی» در آن کشور استفاده میکنند و ما در تصرف لانه جاسوسی این مطلب را برملا کردیم با شواهدی که داشتیم و اینرا انشاءالله به یاری خدا از طریق مجلس در آینده بعضی از محدویتهائی که مقررات بین المللی برای کشورهای ضعیف درست کرده اند از جمله مصونیت وسائل دیپلماتها که ما نمیدانیم در این جعبه هائی که برای سفارتخانه ها میآید چی هست و حق نداریم آنها را بازدید کنیم اظهار امیدواری کردیم که انشاءالله در آینده در باره آنها ما در کشورمان تجدید نظر میکنیم. بعد آنجا حتی من عنوان کردم که نه تنها در تعیین دولتهای داخل کشور سفارتخانه ها تأثیر داشتند بلکه اگر یک روزنامه ای هم میخواست منتشر بشود روی آن روزنامه هم آنها اعمال نظر میکردند و آیندگان و بامداد را در آنجا بعنوان مثال گفتیم.      بعد یک نکته ای را که فکر میکنم خیلی مسأله جنبه انسانی داشت عنوان کردم اینکه خوب ما با این کارمان دست آمریکا را رو کردیم و درست هم رو کردیم و این دست ظالم را رو کردن یک کار انسانی است.          خانواده این زندانیان هم در این نقش سهیم هستند یعنی هر کار انسانی که در اینجا شده این خانواده ها هم برای به ثمر رسیدن هر چه بیشتر این کار انسانی سرمایه گذاریشان به حساب میآید و گفتم که شما خیال نکنید که رنج میبرید از اینکه بچه هایتان یا شوهرتان زندانی هستند بلکه یقین کنید که دارید یک مبارزه جهانی میکنید برای رسوا کردن هر چه بیشتر متجاوزن دنیا. به خانواده ها گفتم که شما حتماً شنیدید که کارتر همین اخیراً اعلام کرده بود که وضع گروگانها تا آنجا که من اطلاع دارم بسیار خوب است. گفتم این اعتراف کارتر است که شما او را بعنوان نماینده خودتان معرفی میکنید ولی من به شما بگویم که این طرز رفتار ما است با زندانیان شما ولی شما با ما که زندانیانتان بودیم طور دیگری رفتار کردید. بعد من خودم چون یک شاهدی همراهم بود آن شاهد را در آنجا عنوان کردم (خنده نمایندگان ) و به همه شان نشان دادم آثار شکنجه ایکه کارتر در بارة گوینده اجرا کرده بود. بعد گفتم که مجلس مستقل از مسأله دولت شما که میخواهد مجدداً انتخاب بشود یا نشود دارد مسأله گروگانها را بررسی میکند ما برای رئیس جمهور شدن یک نفر یا نشدن او که کار نمیکنیم. ما خودمان یک مسأله ای در کشورمان داریم اینهمه شهید دادیم که به شما وابسته نباشیم. بنابراین داریم کار میکنیم  اگر قبل از انتخابات جواب آمد قبل از انتخابات جواب میدهیم و اگر بعد از انتخابات جواب آمد بعداً آمده.     ما حرکت مجلسمان یک وضع طبیعی دارد در بارة گروگانها که دارد عمل میکند و جوابش هم میآید. اما مطلب ششم که گفتم این بود که آمریکا نه تنها نمیخواهد این جاسوسها و گروگانهایش آزاد بشوند بلکه به اعتقاد ما حاضر است که آنها را به کشتن بدهد برای اینکه آن خط مشی قبلیش را ادامه بدهد. بعد از آنها پرسیدم که در طبس اگر آن هجوم نظامی عملیتر میشد چه گروهی زودتر از همه کشته میشد؟ خوب طبیعی بود که ما گروگانها را میکشتیم تا دست آن بچه هایمان باز بشود و برویم و بعد خود آمریکائیها را بکشیم. ما دیگر آنجا نمیماندیم که آنها را محکم نگهداریم و بگوئیم آمریکائیان بیایند هر کسی را میخواهند بکشند ما اینها را آزاد نمیکنیم. گفتم اگر این کودتای نظامی که اخیراً کشف شد اگر این کودتا وارد عمل میشد قطعاً اولین گروهی که کشته میشدند باز هم همین جاسوسها و گروگانها بودند . بنابراین مطمئناً دولت آمریکا بهیچوجه به فکر آزادی گروگانها نیست بلکه به فکر ادامه تجاوز خودش است. این را یک دستاویزی کرده است برای اینکه علیه کشور در حال ساختن انقلابی ایران تبلیغات بکند. بعد یک مثال دیگری آوردم که همین جنگ که همه میدانند که کشور ما درگیر با آن است در همین جنگ آمریکا دقییقاً وارد شده است و نمیگذارد قطعاً چه بسا مسأله حالت طبیعیتر پیدا میکرد برای اینکه مسأله خیلی هم کلی گوئی نباشد گفتم که اگر اردن که سلاحهای نظامی آن مال آمریکا است و ما میدانیم که اختیار خودش و سرمایه اش و اسلحه اش فعلا در دست آمریکا است اگر آمریکا جلوی او را میگرفت اگر آمریکا در عربستان سعودی آواکس نمیآورد و حال آنکه ما میدانیم این آواکس را هرگز هیچکس در عربستان سعودی قادر نیست از آن استفاده کند و این خود آمریکائیان هستند که در آنجا میآیند یعنی مستقیماً الان آمریکائیان دارند با مردم ما میجنگند اینها دلائل این است که امریکا نمیگذارد ما کشورمان به حال طبیعی باشد که ضمناً مسأله گروگانها هم بصورت یکی از مسائل عادی در مملکت ما حل بشود. گفتم وقتی مردم ما این حرکت آمریکا را می بینند چیزی هم از آمریکا که در دستشان ندارند میآیند میگویند که این گروگانها را نباید آزاد کرد. این گروگانها را باید در مقابل این حرکتی که آمریکا کرده آن شعارهائی که اکثراً خاطرمان هست مردممان تقاضا دارند. بالاخره قسمت آخری که در آنجا گفتم این است که ما حتماً به فکر حل مسأله گروگانها هستیم ولی در باره دولت آمریکا حداقل تردید داریم اگر نگوئیم حتماً به فکر بردن آنها نیست که آنرا میخواهد همیشه یک وسیله ای برای تجاوز بیشتر خودش قرار بدهد حداقل تردید داریم مردم آمریکا از این به بعد از دولتشان بخواهند که برای پذیرفتن شرائط مجلس شورای اسلامی ایران مسأله را جدی تر بگیرد و عمل بکند تا مسأله جاسوسها و گروگانها حل بشود اینرا باز خطاب به خانواده ها و مردم آمریکا گفتیم که برای آمریکا مسأله گروگانها یک وسیله تجاوز و تبلیغات است ولی برای ما یک مسأله طبیعی و انسانی است که داریم حل میکنیم و انشاءالله داریم به حلش میرسیم. این خلاصه مصاحبه ای بود که اتفاقاً همراه من بوده عرض کردم چند تا سؤالات دیگر هم در این زمینه کردند که مثلا اینها تا انتخابات آزاد میشوند یا نمیشوند، خلاصه من آنجا برایشان گفتم که ما به فکر انتخابات آمریکا نیستیم، انتخابات آمریکا مسأله ما نیست که اینرا هم عرض کردم، وقتی که مصاحبه ام تمام شد و بیرون آمدم آقای والدهایم پیغام فرستاده بود که حتماً یک جلسه دیگر با ایشان ملاقات داشته باشم رفتم آنجا خوب، ایشان گفت که من تا آخرین قسمت مصاحبه شما را گوش کردم مصاحبه دیشب شما را گوش کردم و سخنرانی تان را هم گوش کردم یک مقداری مثلا تعریف کرد ایشان و بعد گفت که من سخت تحت تأثیر قرار گرفتم تا حالا هیچکس مسأله گروگانها را به این ترتیب نگفته بود و خیلی در باره این مسائل حرف زد بعد گفت که دیشب که سخنرانی شما تمام شد نماینده عراق پیش من آمد و میگشت به دنبال اینکه یک راه حلی برای آتش بس پیدا کند من همه جا هر وقت راجع به جنگ صحبت بود. به آتش بس که میرسیدند من از آنجا به بعدش را تقریباً اجازه ادامه صحبت نمیدادم. دیروز معاون وزیر امور خارجه یوگسلاوی آمده بود برای ملاقات مفصل صحبت کرد تا به آتش بس رسید بعد من گفتم که این مسأله آتش بس اینطوری است ، این انگشتش را گرفتم پیچاندم گفتم اینرا ببین این یک تجاوز است حالا یکنفر میآید میگوید که همینجا نگهدار با هم حرف بزنیم تو اجازه میدهی ما همینجوری دستش را نگه بداریم بعد حرف بزنیم اینکه نمیشود بلکه آن باید بیاید بگوید دست این را ول کن بعد کسی نوازش بکن آثارش را از بین ببرد بعد بگوید خوب، حالا چه شد شما دعواتان شده بود؟ بیائید بنشینیم با هم حرف بزنیم . اینکه نمیشود که شما بیخ گلوی من را گرفته اید من دارد نفسم قطع میشود، نفسم بیرون نمیآید میگوئید همیجا نگهدار با هم مذاکره کنیم اینکه نمیشود باید شما، باز امروز به آقای شطی هم همین را گفتم. گفتم در ایران هیچ جائی برای مراجعه و مذاکره در باره جنگ نیست هر کس میخواهد راجع به جنگ اقدامی بکند اول باید برود عراق برای اینکه به ایران میآید برای چه کار کند برای اینکه ما برایش ثابت بکنیم که به ما تجاوز شده است به خاک ما ، مردم ما روند انقلاب ما همه اینها مورد تجاوز قرار گرفته است این که چیزی نیست که ما اثبات کنیم در هر جای دنیا که باشند مسأله معلوم است اول باید رفت به آن متجاوز گفت که آقا تجاوز را قطع کن برگرد به حالت قبل از تجاوز و وقتی این حالت صورت گرفت. حال مسأله این است که این آدم متجاوزی که اینهمه آدم کشته است و اینهمه منابع اقتصادی را از بین برده است و اینهمه حرکات غیر انسانی که من بیشتر از این به خودم اجازه نمیدهم اینجا صحبت کنم و در آنجا به آقای شاذلی یک اشاره ای کردم تا رسوائی صدام و ارتش فریب خورده اش را او بفهمد گفتم که شما جمیله بوپاشا داشتید میفهمید ما چه میگوئیم ولی مراجع بین المللی نمیفهمند که ما چه میگوئیم باید ببینند یکچنین آدمی اصلا قابل این هست که کسی بنشیند و با او مذاکره کند چه شده است وجدان عمومی مردم آزادیخواه چه شده که الان میآیند به ما تکلیف میکنند میگویند بنشین با یکچنین وحشی مذاکره کن اینها یا واقعاً میزان جنایت برایشان خیلی پائین آمده مثلا فکر میکنند که کشتار و انهدام چیزی مهم نیست اگر یک کاری از این بالاتر اتفاق افتاد خیلی بد است یا چنین هستند یا اینکه واقعاً باید همیجا بیایند و ایرانیها به آنها بگویند این حرکتتان حرکتی نیست که شما شروع کرده اید هر کاری میخواهید بکنید اول بروید عراق، بعد هم ببینید این آدم قابل مذاکره هست یا نه؟ اگر نیست که نیست و حتما نیست آنوقت به مردم عراق بگوئیم که آقا این آدم که جنایت کرده است به کنار یک کسی را که شما صالح میدانید انتخاب بکنید  بیاید ما با مردم عراق هیچ اختلافی نداریم آنها هم مسلمان هستند صدام کافر مهلت روند انقلاب ما را نداد والا ما مردمی هستیم که (دیروز به من خبر دادند نمیدانم شاید برای شما هم در همین مجلس گفته باشند که یک برادر سپاهی ما یک افسر مجروح عراقی را به دوش میگیرد میآورد به بیمارستان خودش بوده است وآن افسر عراقی و بیمارستان خونهم نبوده و این افسر عراقی محتاج خون بوده است این برادر سپاهی ما دستش را دراز میکند خون بدهد) ما که اینطور هستیم برای افسر عراقی که اسیر ما است، حاضریم خونمان را بدهیم که این نمیرد چطور در آینده برای نمیدانم 15 متر در 20 متر خاک ما با مردم عراق جنگ میکردیم ، بنابراین مردم عراق یک شخصی را بفرستند یک شخض شایسته ای متناسب با شأن مردم مسلمان عراق بیایند آنوقت اگر آنها از ایران چیزی خواستند وایران مقاومت کرد و لازم شد بجنگند که حتماً چنین چیزی نیست من بعنوان یک ایرانی میگویم. ضمناً یک گزارشی هم از بعضی ملاقاتها مثل معاون وزیر امور خارجه یوگسلاوی و آقای شطی خدمت برادران و خواهران عزیز عرض کردم ضمناً در نیویورک بودم که پیغام دفتر امام را ابلاغ کردند بنابراین به الجزایر رفتیم ، سفر الجزایر بسیار سفر پرباری بود به مناسبت اینکه برنامه خوب جور میشد به محض ورود به نماز عید رفتیم بعد از آنجا به همراه آقای شاذلی و نخست وزیر و وزیر امور خارجه به اصنام رفتیم، اصنام ساختمانهای جدید زیاد داشت ولی زلزله آنچنان شدید بوده که ساختمانهای چند طبقه بتون آرمه را درست برداشته بود که در بعضی جاها کج کرده بود و در بعضی جاها کاملا خرد شده بود و لطف خدا این بود که زلزله ساعت یک و نیم بعد از ظهر جمعه روزی که اتفاقاً هوا هم خوب بود اتفاق افتاده بود و مردم اکثراً بیرون بودند تا آنجائی که ما بودیم گفتند بین 2500 تا 3000 جنازه بیرون آوردیم ولی واقعاً تل خاک آنقدر زیاد بود که میشد پیش بینی کرد که جنازه خیلی بیشتر از اینها باشد ارتش در خدمت مردم در آنجا مشغول بود و بیمارستان درست کرده بود و اداره برای مراجعه مردم درست کرده بود، مدرسه هایشان هنوز راه نیفتاده بود وعده میدادند که مدرسه شان راه بیفتد همانطور که بارها عرض کردم با اینکه در مسیر ما نسبتاً اقدامت امنیتی شدید شده بود و این بخاطر من نبود چون قبلا قرار نبود که منهم در آنجا باشم یک مقداری ما را نگران کرده بود (ما و برادرانی که با هم بودیم ) ولی آنجا که رفتیم دیدیم که رابطه بین حکومت و مردم خیلی صمیمی است و مردم بدون اینکه احساس نگرانی بکنند میآیند با آقای شاذلی آقای عبدالغنی و بقیه اعضای دولت حرف میزنند خیلی مسأله برایشان طبیعی است خیلی جالب بود. و مطلب دوم اینکه ایمان به خدا بزرگترین کمک را در این زلزله به آنها کرده بود و در مذاکراتشان اکثراً «انشاءالله»، «الحمدالله» و گه وگاه هم از آیات قرآن کمک میگرفتند که ما صبر میکنیم و مسأله ای نیست، آقای شاذلی هم به آنها دلداری میداد و وعده میداد که انشاءالله وضعتانرا به حالت قبل از زلزله بلکه بهتر از آن برمیگردانیم آنهائی که برایشان آماده کرده بودند خیلی مهم و جالب نبود یعنی مثلا چادرهائی بود که حتی هنز فرش هم نداشت گویا روی خاک می نشستند ولی مردم خیلی روحیه خوبی داشتند و چون چند مرکز را ما دیدیدم میشد به طبیعی بودن مسأله هم پی ببریم از آنجا که برگشتیم قبل از ناهار و سر ناهار و بعد از ناهار نسبتاً مفصل با آقای شاذلی صحبت کردیم آقای شاذلی از اینکه سیاست خارجی ما معلوم نیست اظهار نگرانی میکردند و گفتند که تا حالا اگر ما موضع شما را فهمیدیم انشاءالله مشورت و اقدام میکنیم، همانجا تلگرافی از طرف یک عده برادران مجلس رسید که شما تا اینجا که هستید لیبی هم بروید. خوب، تقریباً همانطور که ملاحظه میکنید مأمرویتها بریده بریده اضافه میشد و ما همانجا تلگراف کردیم و لیبی اظهار خوشحالی کرد ، رفتیم آنجا و آقای قذافی در طرابلس نبودند و ما با آقای جلود نسبتاً مفصل صحبت کردیم بعدازظهر آن برادران  خیلی تلاش کردند که آقای قذافی را ببینیم اما بعلت وضع خاصی که فرودگاه داشت عملی نبود آقای جلود از اینکه در گذشته ما سیاست روشنی نسبت به لیبی نداشتیم گله کردند من وقتی از تمایل بعضی کشورهای دولت ایشان به ابرقدرتهای منحرف گله کردم ایشان برگرداندند به اینکه خوب، تا زمانی که بین مسلمانها آن اتحاد و اتفاق واقعی صورت نگرفته است طبیعی است که این کشورها برای نجات خودشان دست به دامن کشورهای دیگر بزنند البته من این مسأله را رد کردم و گفتم که ما بنا بر آن اصل مهم «نه شرقی و نه غربی، جمهوری اسلامی» بهر حال اینرا قبول نداریم که برای فرار از یکی آدم به دامن دیگری بیفتد. قرار شد که انشاءالله به یاری خدا کمیسیون مجلس با همکاری دولت برای ارتباط با لیبی حرکتهای اصولی در آینده داشته باشد البته ایشان گفتند که سفیر ما در ایران دو سه هفته هست که تلاش میکند که یک رابطه مستقیمی با شما داشته باشد و هنوز جوابی نداده است من چون هیچ خبر نداشتم سفیر را خواستیم معلوم شد که سفیر با چند نفر تماس دارد ولی آنها هیچکدام به دولت مربوط نیستند یکنفر نماینده مجلس است، یکنفر مشاور آقای رئیس جمهور است و خود آقای رئیس جمهور ولی من بعنوان رئیس دولت بهیچوجه در جریان این مذاکرات نبودم به این جهت نفی کردم و گفتم تا زمانی که مجلس و دولت وجود دارد مجرای طبیعی قضیه این است و هر دو نفر اظهار امیدواری کردیم که در آینده اینطور خواهیم بود این نسبتاً خلاصه ای بود از آنچه که گذشته بود.
رئیس – خوب غیر از این بیانات فرمایشی دارید.
نخست وزیر – بله، دو سه تا سؤال هست که برادران کرده اند اگر اجازه بدهید جواب بدهم قبلا لازم بود که عذرخواهی کنم بعنوان فرزند مجلس تقریباً یک فرزند ناخلفی از آب درآمدم که خوب نسبتاً فاصله زمانی بین گزارش کار ما و مجلس زیاد شد و امیدوارم که این عذر را که الان عرض میکنم، یکی عذر واقعاً مسأله جنگ است که بیشتر وقت دولت را گرفته است من هم ساعتهای زیاد در شورای تأمین و شورای عالی دفاع گذرانده ام مدتها در مسافرت گذرانده ام و آن اوائل جنگ که اصلا دیگر دولت رها شده بود، رفته بودیم اطاق جنگ و چند شب هم آنجا خوابیدیم عرض کنم که مطلب دومم واقعاً همان تکمیل نشدن اعضای کابینه است که برادرمان بنی صدر سخت گرفتار است و من عده ای را به ایشان صورت داده ام هر وقت که من به ایشان میرسم ایشان یادشان میآید خوب، من در اینجهت هم به ایشان حق میدهم چون واقعاً ایشان گرفتارندو نتوانسته است آنطوریکه خوب در وضع عادی میشود رسید ایشان برسند و جواب بدهند برای آموزش و پرورش ، برای کار، برای امور خارجه، برای 000
یکی از نمایندگان – برای بازرگانی.
نخست وزیر- نه، برای بازرگانی هنوز با هم به توافق نرسیده ایم برای بازرگانی یک کسی را معرفی کرده ام ولی هر دومان در حال مطالعه هستیم این به ایشان ارتباطی ندارد، برای دادگستری معرفی شده است که دادگستری را ایشان پذیرفته اند این مسافرت مانع شد که من خدمت شما بیاورم و من امیدوارم که ایشان حالا که گرفتار هستند و برایشان مقدور نیست که دقیقاً اینها را جواب بدهند آن وزارتخانه هائی را که نمیرسند جواب بدهند به من بر طبق آن اصل قانون اساسی که میتواند نخست وزیر ادارة چند وزارتخانه را داشته باشد این اجازه را ایشان بدهند مجلس هم موافقت کند که حداقل یک مقدار کارهائی که در آن وزارتخانه اصولی است امضای وزیر میخواهد و یا حضور وزیر لازم است آنرا انشاءالله بتوانیم انجام بدهیم. اما قبل از اینکه به سؤال برادرمان دکتر یزدی جواب بدهم باید عرض کنم که البته میبایستی طبق قانون زودتر حاضر میشدیم و جواب میدادیم و از اینکه تأخیر شده است، من هیچ عذری را در این زمینه برای خودم قابل نمیدانم که خدمت شما عرض کنم من عمیقاً معتقدم  که مجلس و قانون اساسی فوق هر حرکتی در دولت باید باشد و این آن چیزی است که برای آینده مملکت ما انشاءالله یک دوای مناسبی است بنابراین من عذر نمیآورم آن عذری را هم که قبلا گفتم شما باز هم من را خاطی بحساب نیاورید تا باصطلاح شدت شرمندگیش باعث بشود که در آینده این مسائل تکرار نشود اما آقای سلامتیان پرسیده اند که شما یک اطلاعیه ای داده اید و بر اساس آن اطلاعیه 000
سلامتیان – من سؤال کرده بودم که 0000
رئیس – سؤال برایشان فرستاده شده است.
سلامتیان – به سؤال من باید جواب بدهند.
رئیس – خیر نباید جواب بدهند طبق آئین نامه ایشان باید وقت تعیین کنندو بیایند آقای نخست وزیر باید یک وقتی تشریف بیاورند و به سؤالات جواب بدهند.
نخست وزیر- بسیار خوب ، پس الان همینقدر که از من بپذیرند عذر یا بهرحال هر چه
رئیس – جواب باید کلی باشد.
نخست وزیر – چشم میآورم و جواب میدهم چون مدتش از ده روز گذشته بود و به من اخطار کردند که ده روزش گذشته است طبق اصل 88 این بود که گفتم اگر فرصت باشد چشم یک روز دیگر میآیم و جواب میدهم . آقای دکتر یزدی فرمایشی دارید.
دکتر یزدی – من سؤالی دارم.
رئیس – سؤال کتبی بدهید، الان دیگر وقت سؤال هم نداریم آقای دکتر یزدی آقایان دیگر هم یادداشت زیاد نوشته اند و فرستاده اند که سؤال دارند .
دکتر یزدی – سؤال بنده مهم است.
رئیس – سؤالتان را بنویسید و بعداً بدهید و از ایشان توضیح بخواهید الان چکار بکنیم؟ سؤال خیلی است.
دکتر یزدی- به سؤال من باید جواب داده بشود.
رئیس – جناب آقای دکتر یزدی سؤال زیاد است بگذارید اینرا برای بعد.
دکتر یزدی- بعضی مسائل که در روزنامه ها نوشته شده است اتهاماتی ایجاد میکند که درست نیست.
رئیس – فعلا به سؤال جواب نمیدهیم چون وقت مجلس تمام شده و وقت نماز است.
8- اعلام وصول یازده فقره لایحه از طرف دولت .
رئیس – آقای رجائی نخست وزیر هفت فقره لایحه را خودشان آورده اند و چند لایحه هم با پیک فرستاده اند که رسیده است حالا من در حضور خودشان مطرح میکنم و به کمیسیونها میفرستیم.
1- لایحه مربوط به تمدید مدت مذکور در تبصرة لایحه قانونی راجع به اجازه خرید دستگاهها، تجهیزات، قطعات یدکی و سایر وسائل مربوط به دستگاههای ناوبری و ارتباطی و تجهیزات فرودگهی وسیله سازمان هواپیمائی کشوری که در جلسه مورخ 9/7/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
2- لایحه راجع به تهیه قطعات یدکی و خریداری و اجازه لکوموتیوهای مورد نیاز راه آهن دولتی ایران که در جلسه مورخه 2/7/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
3- لایحه راجع بقبول درخواست ثبت و صدور اسناد مالکیت اعیانی احداثی واقع در منطقه ثبتی مازندران و گرگان و مناطق مشابه دیگر که در جلسه مورخ 29/6/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
4- لایحه راجع به اجازه تعیین حکم برای رسیدگی به اختلاف بین شرکت ایرانی گالسینین و شرکت فیلیپ برادر در مورد فروش سنگ سرب که در جلسه مورخ 19/7/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
5- لایحه تغییر نام وزارت بهداری و بهزیستی به وزارت بهداری که در جلسه مورخ 16/7/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
6- لایحه مربوط به افزایش مبلغ مذکور در لایحه قانونی راجع به تخصیص 500 میلیون ریال از محل اعتبارات طرح تعهدات مربوط به تکمیل ساختمانهای نیروی هوائی به طور علی الحساب جهت هزینه های فوری و ضروری که در جلسه مورخ 19/7/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
7- لایحه راجع به طرحهای عمرانی مورد اجرا در شرکتهای دولتی که در جلسه مورخ 29/6/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است البته من روی اینها نوشته ام که به چه کمیسیونهائی ارجاع میشود که مسؤولین اداره قوانین میفرستند و من برای اینکه زیاد وقت مجلس را نگیرم کمیسیونهایش را اینجا نمیخوانم.
8- لایحه راجع به حداکثر حقوق بازنشستگی که در جلسه مورخ 27/5/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
9- لایحه قانونی راجع به تفویض اختیارات و وظایف شورای عالی هواپیمائی کشوری که در جلسه مورخ 26/6/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
10- لایحه راجع به لغو بند «10» مادة 68 قانون محاسبات عمومی که در جلسه مورخ 7/7/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
11- لایحه راجع به تهیه لوازم یدکی مورد نیاز بدون رعایت تشریفات مربوط که در جلسه مورخه 7/7/59 به تصویب هیأت وزیران رسیده است.
همه این لوایح هم امضای نخست وزیر را دارد و هم امضای وزیر مربوط .
صباغیان – من یک تذکر دارم.
رئیس – چه تذکری بفرمائید آقای صباغیان .
صباغیان – بسم الله الرحمن الرحیم. طبق یکی از مواد قانون اساسی لوایح دولت باید به تصویب ، چون قبلا هم در یکی از کمیسوینها این حالت پیش آمده بود جهت تسریع در کار این تذکر را من میدهم چون جنابعالی وقتی که خواندید و در آخر تصریح فرمودید که امضای جناب نخست وزیر و وزیر مربوط را دارد باید باطلاع ریاست جمهور هم برسد و بعد به مجلس بیاید.
نخست وزیر- عرض کنم که این مطلب در روزنامه انقلاب اسلامی هم بعنوان تصویب قید شده است اینطور نیست «به اطلاع » است و این اطلاع از این جهت است که اگر در این تصویبنامه مطلبی مغایر قانون اساسی وجود دارد تذکر داده بشود تمام تصویبنامه های ما تا حداقل قبل از مسافرت چون بعد از مسافرت اینجا لازم بود که من امضاء کنم به دفتر آقای رئیس جمهور فرستاده شده است و هیچگونه یادداشتی ، تذکری، مطلبی از طرف ایشان دال بر اینکه این خلاف قانون اساسی است نبوده است جز اینکه ایشان راجع به آن اطلاعیه مطلب دارند که بنظر من آن تصویبنامه نیست و یک اطلاعیه دولت است و قابل بحث هم هست که انشاءالله در موعد مقرر میائیم و حرفهایمانرا میزنیم .
یکی از نمایندگان – من یک تذکری دارم.
رئیس – تذکر قانونی؟ بفرمائید آقای آیت.
دکتر آیت- این مطلبی را که آقای صباغیان عنوان کردند صحیح نیست. تصویبنامه چیزی است که دیگر احتیاج به آوردن به مجلس نیست. لایحه را درست است که هیأت وزیران تصویب میکند ولی چنین میآید به مجلس و از مجلس میرود به شورای نگهبان دیگر ربطی به آن مسأله ندارد و حتی اطلاع هم لازم نیست.
رئیس – شما همان حرف آقای رجائی را زدید. لایحه آن چیزی است که مجلس تصویب میکند. تصویب نامه آن چیزی است که هیأت وزیران تصویب میکند و به مجلس نمیآید.
9- پایان جلسه و دسترو جلسه بعد.
رئیس – جلسه بعد، روز یکشنبه ساعت هفت و نیم صبح خواهد بود (عده ای از نمایندگان : هفت و نیم خیلی زود است نمیتوانیم برسیم) خیر ساعت هفت و نیم است و نظم را بهم نمیزنیم . بعضی از آقایان امروز اعتراض داشتند که از این موضوع اطلاع نداشته اند مطلع باشید که ساعت هفت و نیم خواهد بود . ضمناً دستور جلسه بعد یک لایحه دو فوریتی داریم و ادامه بحث راجع به گروگانها است که از طرف کمیسیون مخصوص قرار است به ما بدهند . جلسه ختم میشود.    (جلسه ساعت دوازده و چهل و پنج دقیقه پایان یافت).
     رئیس مجلس شورای اسلامی – اکبرهاشمی رفسنجانی.